Serotonina, czyli tzw. hormon szczęścia, odpowiada za wiele różnych procesów – począwszy od zasypiania po utrzymywanie dobrego samopoczucia i popędu seksualnego. Niedobór serotoniny zaburza te funkcje i może nawet odbić się na pogorszonym apetycie. Taka sytuacja wpływa też na aspekt fizyczny ciała – nie tylko na psychikę. Dowiedz się więcej o serotoninie i konsekwencjach jej niedoboru w organizmie.
Co to jest serotonina?
Serotonina to skrócona nazwa związku o nazwie 5-hydroksytryptamina (5-HT). Jest to amina biogenna, która pełni funkcję przekaźnika neuronowego i hormonu tkankowego. Potocznie nazywana jest jednak prościej – hormonem szczęścia. Wydzielana jest m.in. przez podwzgórze. Duże jej ilości znajdują się też w przewodzie pokarmowym. Produkowana jest tam przez komórki chromatofilne jelit. Powstaje na skutek rozkładu aminokwasu – tryptofanu. Podstawowymi źródłami serotoniny są płytki krwi, błona śluzowa oraz ośrodkowy układ nerwowy.
Jaką rolę pełni serotonina w mózgu?
Choć hormon ten odgrywa wiele różnych funkcji, to z jednej znany jest najlepiej. Serotonina nazywana jest hormonem szczęścia, co jest poniekąd całkiem słusznym stwierdzeniem. Odpowiedzialna jest za przekazywanie informacji pomiędzy komórkami mózgowymi. Badania wykazały, że jej obecność wiąże się z odczuwaniem szczęścia, a nawet redukcją niepokoju i lęku. Niedobór serotoniny zakłóca nie tylko pracę mózgu, lecz także podstawowe funkcje organizmu. Hormon ten odpowiedzialny jest za prawidłową kurczliwość mięśni gładkich przewodu pokarmowego i naczyń krwionośnych. Obecność serotoniny jest też niezbędna dla utrzymania prawidłowej krzepliwości krwi.
Niedobór serotoniny – przyczyny
Niedobór serotoniny często można przypisać źle dopasowanej diecie i niedoborom tryptofanu. Jadłospis, który wspomaga wytwarzanie tego hormonu, powinien zawierać duże ilości węglowodanów złożonych. Znajdują się one np. w ryżu, pieczywie pełnoziarnistym, kaszach, zielonych warzywach, czy też rybach.
Wpływ pogody na poziom serotoniny
Powodem braków serotoniny może być nawet pogoda. Spadek w jej poziomie zauważa się u osób w pochmurne dni. Przy braku słońca wytwarzana jest większa ilość melatoniny. Odpowiedzialna jest ona za proces zasypiania i wysypiania się. Podobnie jak serotonina, jest to pochodna tryptofanu. Gdy aminokwas ten jest w większości zużywany do produkcji melatoniny, nie wystarcza go na wytwarzanie odpowiednich ilości serotoniny.
Niedobór serotoniny – objawy
Najbardziej powszechną dolegliwością, jaka towarzyszy brakowi tego hormonu jest depresja. Warto jednak pamiętać, że to nie jedyna konsekwencja jego niskich poziomów. Brak serotoniny przyczynia się do zwiększonego ryzyka powstawania wrzodów żołądka i dwunastnicy. Jej obniżone stężenie sprawia, że cały układ pokarmowy wybija się ze swojego właściwego rytmu. Utrudniona zostaje praca jelit i żołądka. Krew nie jest w stanie odpowiednio sprawnie i szybko krzepnąć.
Jakie dolegliwości mogą świadczyć o niedoborze serotoniny?
Do najczęstszych objawów niedoboru serotoniny należą:
- zły nastrój;
- większa drażliwość;
- objadanie się – trawienie słodkich przekąsek wiąże się ze zwiększonym wydzielaniem serotoniny. Dlatego przy jej braku, może cię szczególnie ciągnąć do słodyczy. Jednocześnie może pojawić się obniżony apetyt na „normalne” posiłki;
- problemy ze snem;
- zaburzenia pamięci i koncentracji;
- napady agresji;
- obniżona samoocena i pewność siebie;
- odczuwanie niewyjaśnionego niepokoju i lęku.
Duże i długotrwałe niedobory serotoniny stanowią jedną z przyczyn kształtowania się poważnych chorób psychicznych. Mogą doprowadzić nawet do wykształcenia się schizofrenii lub stanów lękowych.
Jak uzupełnić brak serotoniny?
Możesz zastosować szereg naturalnych sposobów na zwiększenie poziomu tego hormonu. Jak leczyć zaburzenia serotoniny domowymi metodami? Wykorzystaj do tego nasze wskazówki:
- skup się na sobie – zaplanuj sobie w ciągu dnia czas na skuteczny relaks. Znajdź metody odprężające, które działają dla ciebie. U niektórych sprawdza się bieganie, a u innych gorąca kąpiel;
- zadbaj o lepszą higienę snu;
- wybierz rodzaj aktywności fizycznej, która ci odpowiada i poświęć na nią przynajmniej pół godziny, kilka razy w tygodniu;
- raz na jakiś czas pozwól sobie na ulubione słodycze – oczywiście w zdrowej, umiarkowanej ilości. Czekolada powoduje wyrzut serotoniny do organizmu, choć oczywiście nie należy się nią objadać;
- wprowadź do diety większe ilości produktów zawierających węglowodany złożone i witaminę B;
- serotoninę skutecznie podwyższają też pocałunki i seks;
- niezwykle korzystna może okazać się regularna ekspozycja na światło słoneczne.
Środki farmakologiczne
W profesjonalnym lecznictwie depresji do zwiększenia poziomów serotoniny stosuje się m.in. leki z grupy inhibitorów MAO. Używane są też środki z grupy SSRI. Ich działanie opiera się głównie na umożliwieniu wychwytu zwrotnego serotoniny. Są to leki, które stosuje się wyłącznie przy wyraźnym zaleceniu psychiatry i pod jego ścisłą kontrolą.
Odwrotne zaburzenia serotoniny – czy jej nadmiar może być groźny?
Okazuje się, że tak. Zbyt duże stężenie tego hormonu we krwi może prowadzić do różnych nieprzyjemnych objawów, takich jak:
- drgawki i dreszcze;
- biegunka;
- ból głowy;
- nudności;
- wzrost temperatury ciała i ciśnienia tętniczego krwi.
Takie zaburzenia serotoniny mogą być powiązane z tzw. zespołem serotoninowym lub obecnością niektórych rodzajów guzów.
Serotonina w mózgu i w ciele pełni niezwykle ważną funkcję. Jej brak odbija się nie tylko na pogorszonym nastroju, ale też na zaburzonym trawieniu, koncentracji i nieprawidłowej krzepliwości krwi. Długotrwały niedobór serotoniny może ostatecznie prowadzić do powstania różnych chorób psychicznych, np. depresji lub schizofrenii. Dbaj o uzupełnianie jej poziomów domowymi sposobami. Postaraj się jak najwięcej wychodzić na słońce i świeże powietrze, zadbaj o zrównoważoną dietę, wysiłek fizyczny i zasłużony relaks. Utrzymując taką równowagę, nie powinieneś odczuwać skutków braku serotoniny.
Zobacz też:
- Niedobór progesteronu – czym grozi ci zaburzenie poziomu tego żeńskiego hormonu?
- Co oznacza niedobór melatoniny? Poznaj metody uzupełniania braków hormonu snu i zacznij się wysypiać!
- Niedobór testosteronu – czy to zaburzenie można leczyć?
- Rola noradrenaliny w organizmie człowieka – jak działa ten neuroprzekaźnik? Czym różni się noradrenalina od adrenaliny?
- Czym jest FT4 i dlaczego bada się jego stężenie we krwi?
- Niedobór witaminy B – objawy. Jakie produkty muszą znaleźć się w twojej diecie, by uniknąć skutków jej braku?
- Niedobór witaminy C – objawy, skutki i uzupełnianie. W jakich produktach znajduje się ta kluczowa witamina?
- Układ hormonalny człowieka – budowa i działanie poszczególnych gruczołów układu dokrewnego
