Czy wiesz, że urazy łąkotki to jedne z najczęściej spotykanych dolegliwości w okolicy kolana? Ten delikatny staw jest podatny na uszkodzenia, a jednocześnie często przeciążany. Nie ma tu znaczenia twój wiek ani zawód. Uszkodzenie łąkotki zagraża zarówno osobom młodym i aktywnym fizycznie, jak i ludziom starszym. Dowiedz się, jakie są konsekwencje tego schorzenia i jak można mu zapobiec.
Łąkotka kolana – budowa
Łąkotka to struktura, która znajduje się w stawie kolanowym. Istnieją w nim łąkotka boczna i przyśrodkowa. Te łącznotkankowe struktury dzielą jamę stawu kolanowego na dwie części. Mają za zadanie równomiernie rozdzielić siły działające na staw kolanowy. Zmniejszają tarcie w kolanie, dzięki czemu skutecznie chronią je przed uszkodzeniami.
Łąkotki kolana mają kształt półksiężyców znajdujących się po obu stronach stawu. Dzięki trójkątnemu przekrojowi zakrywają ½–⅔ kłykcia kości piszczelowej. Ich głównym zadaniem jest amortyzacja obciążeń przechodzących przez kolano oraz stabilizacja stawu. Co więcej, biorą też udział w procesie wymiany substancji odżywczych i tlenu pomiędzy tkankami.
Przyśrodkowa łąkotka kolana
Przyśrodkowa łąkotka kolana przymocowana jest do kości piszczelowej więzadłem rogu tylnego. Łączy się ona też z torebką stawową i włóknami głębokimi. Jest to bardzo stabilne mocowanie, ponieważ sprawia, że łąkotka przyśrodkowa jest bardziej stabilna niż boczna. Uraz lub pęknięcie łąkotki przyśrodkowej wiąże się z długotrwałymi, przewlekłymi konsekwencjami.
Łąkotka boczna
Jest ona również przyczepiona do kości więzadłami. Podczas gdy łąkotka przyśrodkowa bardziej przypomina swoim kształtem literę „C”, boczna ma raczej kształt litery „O”. Łąkotka boczna łączy się bezpośrednio z torebką stawową, dzięki czemu jest bardziej mobilna i mniej podatna na uszkodzenia. Gdy pojawia się uszkodzenie łąkotki bocznej, ciało bardziej obciąża inne elementy stawu. W ten sposób zmiany zwyrodnieniowe kolana mogą postępować bardzo szybko.
Uszkodzona łąkotka – objawy
Uszkodzenie łąkotki jest przeważnie dość łatwe do zdiagnozowania. Wyróżnia je charakterystyczne umiejscowienie. Bólowe objawy uszkodzonej łąkotki skupiają się głównie wokół przedniej części stawu kolanowego. Mogą promieniować na boki lub do środka więzadła rzepki. Wyróżnia się następujące objawy łąkotki:
- ból podczas ruchu obciążającym kolano, wraz z jednoczesnym wykonywaniem skrętu;
- ból przy zginaniu i prostowaniu kolana;
- słyszalny trzask towarzyszący rotacji stawu;
- blokowanie się kolana podczas zginania lub prostowania go;
- ból z tyłu kolana.
W przypadku braku odpowiedniego leczenia łąkotki, nieużywany mięsień czworogłowego uda może stopniowo zanikać. To jeden z wielu powodów, dla których należy jak najszybciej rozpocząć proces leczenia.
Co oznacza ból łąkotki?
Uszkodzenie łąkotki przyśrodkowej lub bocznej powstaje na skutek działania dużych sił skręcających. Do urazu może też dojść na skutek dużego przeprostu lub zgięcia kolana. Zmiany w obrębie tego stawu można podzielić na:
- zwyrodnieniowe – np. torbiel łąkotki;
- mechaniczne – naderwanie łąkotki przez wykonanie lub powtarzanie nieprawidłowego ruchu;
- strukturalne – np. łąkotka tarczowata.
Uszkodzenie łąkotki jest najczęściej spowodowane przeciążeniem kolana. Wbrew pozorom, nie musi być to związane tylko i wyłącznie z aktywnością fizyczną. Siły oddziałujące na kolano pochodzą z różnych miejsc i rozchodzą się w wielu kierunkach.
U ludzi młodych łąkotki są zazwyczaj bardzo elastyczne i wytrzymałe. Urazy zdarzają się pod wpływem wypadków lub mocnego nadwyrężenia podczas niektórych sportów. Starszym osobom zagrażają drobniejsze czynniki. Tkanki wewnątrz ich ciała są bardziej podatne na urazy na skutek przeciążenia, złych nawyków lub nagłych ruchów.
Torbiel łąkotki
Jest to stan, w którym wewnątrz łąkotki stawowej lub w jej bezpośredniej okolicy gromadzi się płyn stawowy. Torbiel łąkotki częściej występuje w łąkotce przyśrodkowej. Tworzy się, gdy płyn przemieszcza się tylko w jedną stronę i gromadzi w jednym miejscu. Wykrycie go jest najskuteczniejsze poprzez wykonanie rezonansu magnetycznego. Efektywną metodą leczenia torbiela jest jego nakłucie i usunięcie płynu znajdującego się w jego wnętrzu.
Pęknięcie łąkotki
Uszkodzona łąkotka może też mieć formę pęknięcia – w różnych kształtach i miejscach. Wszystko zaczyna się od bólu, który nasila się przez kolejne 2–3 tygodnie. Rozerwanie łąkotki może nastąpić na skutek wykonywania różnego typu ruchów. Najczęstszą przyczyną jest nagły wyprost lub szybki skręt. Zerwana łąkotka jest sporym zagrożeniem dla osób, które uprawiają poniższe sporty:
- narciarstwo;
- piłka nożna;
- hokej;
- siatkówka;
- wszystko, co w jakikolwiek sposób obciąża kolana i wymaga ich intensywnej pracy.
U osób starszych, do pęknięcia łąkotki może dojść nawet przy wykonywaniu zwykłych, codziennych czynności – wystarczy, że wstaniesz, siądziesz, zegniesz lub wyprostujesz kolana w nieprawidłowy sposób.
Leczenie łąkotki
Proces leczenia łąkotki wygląda różnie, w zależności od rodzaju i stopnia zaawansowania uszkodzenia. Przeważnie wymaga jednak zabiegu. Jego rodzaj zależy od ogólnego stanu zdrowia i wieku pacjenta. Poniżej opisaliśmy najchętniej wykorzystywane metody leczenia.
Operacja łąkotki
W większości przypadków operacja łąkotki to jedyny skuteczny sposób. Zazwyczaj wykonuje się artroskopię kolana, która oznacza wziernikowanie stawu poprzez nieduże nacięcia w skórze. Najczęściej wykonywane operacje łąkotki to:
- meniscektomia – całkowite usunięcie łąkotki. Jest to ostateczne wyjście, gdy każdy inny sposób leczenia zawodzi;
- szycie łąkotki – jest to preferowany sposób leczenia uszkodzeń ze sporą szansą na regenerację. Możliwe są różne sposoby i materiały szycia – lekarz dobiera odpowiedni do konkretnego urazu;
- rekonstrukcja łąkotki – do jej wykonania wykorzystuje się tzw. skafoldy, czyli rodzaj implantu brakującego elementu;
- przeszczepy – to nowoczesna metoda, która ma zastosowanie u pacjentów z niedużymi ubytkami.
Zerwana łąkotka – jak temu zapobiec?
Podczas gdy niewskazane jest obciążanie kolan, warto zadbać o ich wzmacnianie i zwiększanie mobilności. Uszkodzenie łąkotki często przytrafia się osobom, które nie są aktywne fizycznie, jednak pamiętaj o swoich kolanach także podczas uprawiania sportu. Konieczne jest ich dokładne rozgrzanie i respektowanie granic możliwości.
Łąkotka – rehabilitacja
Powrót do zdrowia to jednak nie sama operacja, a długi i skomplikowany proces. Przywrócenie pełnej sprawności organizmu może potrwać nawet do 16 tygodni. Rehabilitacja łąkotki obejmuje specjalistyczne ćwiczenia i zabiegi fizjoterapeutyczne. W tym czasie konieczne jest chodzenie o kulach i duża dawka odpoczynku oraz ostrożności.
Uszkodzenie łąkotki może mieć nieprzyjemne konsekwencje – towarzyszy im długi, uciążliwy ból. Gdy kolano nie funkcjonuje prawidłowo, cierpi na tym również mobilność całego ciała. Może to mieć poważne konsekwencje zdrowotne. Sam proces leczenia łąkotki też nie należy do przyjemnych. Rehabilitacja jest długa, choć można w pełni powrócić do zdrowia. Z tych powodów najlepiej jest działać profilaktycznie i zbytnio nie przeciążać swoich kolan.
Zobacz też:
- Ból kolana przy zginaniu – dlaczego kolana bolą? Jak przywrócić im pełną sprawność?
- Jak skręcić kolano? Przyczyny kontuzji i zasady zapobiegania urazom
- Ból pod kolanem – jak go leczyć i przywrócić nogom ich dawną sprawność?
- Artroskopia kolana – ile procent uszczerbku na zdrowiu?
- Dokucza ci ból kolana? Znajdź przyczynę problemów i zacznij leczenie!
- Ból kolan w nocy – skąd bierze się ta nieprzyjemna dolegliwość?
- Gęsia stopka – gdzie się znajduje i jak rozpoznać jej stan zapalny?
- Ból kości piszczelowej – co robić, gdy boli?
