Ból brzucha jest powszechną dolegliwością, której doświadczają osoby w różnym wieku. Może być objawem niegroźnych chorób, ale także poważniejszych problemów zdrowotnych. Sprawdź, o czym świadczy i jak sobie z nim radzić.
Bólu brzucha doświadczył prawdopodobnie każdy z nas, dlatego są różne doświadczenia z nim związane. Przyczyną problemu może być zatrucie, choroby układu pokarmowego, ale także stres, miesiączka. Ból brzucha może być również związany z narządami znajdującymi się poza jamą brzuszną. Może świadczyć o uszkodzeniu organów, zaburzeniach metabolicznych, chorobach czynnościowych. Bywa również następstwem przyjmowania leków. Jeśli objaw utrzymuje się długo lub epizody powtarzają się, warto zasięgnąć porady specjalisty, który może zlecić badania diagnostyczne. Jak postępować w razie bólu brzucha? O czym może świadczyć dolegliwość? Sprawdź!
Ból brzucha – przyczyny
Przyczyn bólu brzucha może być wiele. Pojawia się on jako symptom główny schorzenia lub jest konsekwencją choroby niedotyczącej narządów zlokalizowanych w jamie brzusznej. Do przyczyn należy zaliczyć:
- stany zapalne – zapalenie wyrostka robaczkowego, uchyłek jelita grubego, zapalenie pęcherzyka żółciowego, zapalenie trzustki;
- niedrożność jelit;
- kamicę pęcherzyka żółciowego (powoduje zablokowanie przewodu żółciowego);
- zespół jelita drażliwego;
- biegunki, zaparcia;
- alergie pokarmowe;
- powiększenie wątroby, śledziony;
- chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy;
- refluks żołądka;
- zatrucie pokarmowe;
- zapalnie dróg moczowych;
- kamicę nerkową;
- niestrawność;
- menstruację;
- nowotwory;
- stres.
Jak łatwo zauważyć, lista możliwych przyczyn bólu brzucha jest dość rozbudowana, dlatego często konieczne okazuje się przeprowadzenie dokładniejszych badań.
Ból brzucha po prawej stronie – przyczyny
Ból brzucha może pojawić się na górze lub na dole po prawej stronie. O czym świadczy dolegliwość? Jedną z częstszych przyczyn jest zapalenie wyrostka robaczkowego. W tym przypadku ból jest intensywny i nasila się podczas kaszlu. Dodatkowo towarzyszą mu nudności, wymioty, wzdęcia, brak apetytu. Inną przyczyną może być odmiedniczkowe zapalenie nerek, przy którym pojawiają się również wysoka temperatura, dreszcze, czasem nudności i wymioty. Prawostronny ból brzucha może świadczyć o:
- kamicy nerkowej – pojawia się tzw. kolka nerwowa z towarzyszącymi mdłościami, wymiotami, silnym parciem na pęcherz i trudnościami w oddawaniu moczu;
- przepuklinie pachwinowej;
- chorobach narządów płciowych – torbieli na jajniku, skręcie jajników, endometriozie, ciąży pozamacicznej;
- zapaleniu najądrza lub gruczołu krokowego;
- ostrym zapaleniu dróg żółciowych – mogą pojawić się także gorączka, dreszcze, kolka;
- ostrym zapaleniu pęcherzyka żółciowego lub kamicy;
- zapaleniu trzustki o charakterze ostrym lub przewlekłym;
- ropniu wątroby – często towarzyszy mu żółtaczka.
Przyczyny bólu brzucha po lewej stronie
Ból po lewej stronie brzucha może świadczyć o chorobie wrzodowej, stanie zapalnym, infekcji żołądka. Przyczyną bólu brzucha po lewej stronie pod żebrami bywa także powiększenie śledziony, co z kolei może świadczyć o problemach z wątrobą lub rozwoju choroby zakaźnej. Dolegliwości bólowe charakteryzujące się pulsowaniem oraz promieniowaniem do kręgosłupa mogą zwiastować tętniaka aorty brzusznej. Inne schorzenia objawiające się między innymi lewostronnym bólem brzucha to:
- zespół jelita drażliwego;
- perforacja lub niedrożność jelit;
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego;
- guzy jelita grubego.
Warto podkreślić, że ból brzucha z lewej strony może świadczyć o chorobach narządów zlokalizowanych po tej stronie – nerki, jajnika. Często jest on objawem nieswoistym, co oznacza, że jest charakterystyczny dla wielu różnych schorzeń i jako taki wymaga szerszej diagnostyki. Niepokojący, przedłużający się dyskomfort powinien skłonić do wizyty u specjalisty.
Jak opisać dolegliwość lekarzowi? Na co zwrócić uwagę?
Jeśli pacjent decyduje się skonsultować z lekarzem, musi umieć opisać charakter bólu, wskazać na lokalizację bólu i jego nasilenie. Zanim specjalista zleci odpowiednie badania, przeprowadzi z pacjentem wywiad. O czym musi poinformować chory?
- należy wskazać lokalizację dolegliwości bólowych (pomaga zastosowanie czteroczęściowego podziału brzucha) i poinformować lekarza, czy jest to ból w prawej części brzucha, w okolicy pępka, ból w nadbrzuszu, czy też ból w dole brzucha lub czy ból jest rozlany, niedający się sprecyzować;
- istotny jest moment pojawienie się dolegliwości oraz czas ich trwania. Czasem pacjent ma możliwość dokładnego wskazania, kiedy i w jakich okolicznościach wystąpił ból;
- należy określić, czy jest to ostry ból brzucha (który może wymagać pilnej interwencji), czy też przewlekły stały lub nawracający;
- ważne będzie też określenie, jaka jest intensywność dolegliwości – czy jest to silny ból brzucha, umiarkowany, czy łagodny;
- czy oprócz bólu pojawiły się jakieś inne objawy;
- czy jakiekolwiek czynniki łagodzą ból brzucha – oddanie stolca, gazy, spożycie posiłku.
Ból brzucha – diagnostyka
Zebranie wywiadu oraz badanie fizykalne są podstawą do ewentualnego zlecenia dalszych badań laboratoryjnych i obrazowych. Do tych pierwszych należą badanie krwi, moczu, kału. Badania obrazowe dzielą się na inwazyjne oraz nieinwazyjne. Lekarz może zaproponować:
- USG oraz tomografię komputerową;
- rezonans magnetyczny;
- badania radiologiczne z kontrastem;
- gastroskopię pozwalającą na wizualizację dwunastnicy, żołądka i przełyku;
- kolonoskopię umożliwiającą ocenę jelita grubego;
- endosonografię.
Badania z użyciem endoskopu pozwalają jednocześnie na pobranie wycinków tkanki w celu jej oceny mikroskopowej. Podczas badania można również przeprowadzić zabieg usunięcia polipów, zniszczenia nieprawidłowych tkanek, protezowania czy też udrażniania. Przeprowadzenie badań pozwala w większości przypadków na postawienie prawidłowej diagnozy i rozpoczęcie leczenia choroby odpowiedzialnej za odczuwanie bólu.
Kiedy należy zgłosić się do lekarza?
W przypadku bardzo silnego, ostrego bólu brzucha warto jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. Kolejnym powodem do wizyty w przychodni powinien być długo utrzymujący się i nasilający ból, a także dolegliwości nawracające, którym towarzyszą inne objawy:
- gorączka;
- brak apetytu, niemożność przyjmowania pokarmów;
- niemożność wypróżnienia się;
- bolesne i częste oddawanie moczu, zmiana jego zabarwienia;
- nadmierne pragnienie, sucha skóra;
- tkliwość brzucha.
Co może świadczyć o rozwoju poważnej choroby?
Ból brzucha może mieć poważne konsekwencje, dlatego w niektórych sytuacjach należy natychmiast wezwać pomoc. Na poważny stan chorego wskazują następujące symptomy:
- nagły, bardzo silny ból brzucha;
- wymioty krwiste, z domieszką krwi;
- problemy z oddychaniem;
- ból brzucha po urazie;
- ból brzucha u ciężarnych;
- dodatkowe dolegliwości bólowe w okolicy łopatek, klatki piersiowej.
Leczenie bólu brzucha
Większość przypadków bólu brzucha udaje się trafnie zdiagnozować oraz leczyć. Terapia uzależniona jest od rodzaju choroby, który powoduje dolegliwości. Może opierać się na farmakologii, ale również wymagać interwencji chirurgicznej, zmiany stylu życia, wprowadzeniu odpowiedniej diety. Przy bólu podbrzusza stosuje się często leki przeciwbólowe, rozkurczowe. Przy dolegliwościach brzucha spowodowanych niestrawnością sprawdzą się napary ziołowe z rumianku, mięty pieprzowej czy korzenia mniszka. Jeśli przyczyną dolegliwości jest choroba wrzodowa, warto spróbować siemienia lnianego, którego nasiona chronią poszczególne odcinki przewodu pokarmowego przed działaniem kwasu solnego. Trzeba pamiętać, że przyczyną bólu brzucha może być stres, dlatego warto stosować techniki relaksacyjne i znaleźć najlepszy sposób na odprężenie.
Ból brzucha – profilaktyka
Czy można przeciwdziałać bólowi brzucha? Niestety, nie zawsze da się zapobiec rozwojowi chorób, czy uchronić się przed dolegliwościami bólowymi. Warto jednak pamiętać o kilku zasadach, które mogą znacznie zminimalizować ryzyko ich wystąpienia. Do najważniejszych należą:
- zdrowe odżywianie się – dobrze zbilansowane posiłki z dużą ilością warzyw i owoców, spożywane częściej, ale w mniejszej ilości;
- przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów (najlepiej wody);
- aktywność fizyczna – codzienna dawka ruchu, spacery, gimnastyka, jazda na rowerze;
- w przypadku zdiagnozowanych chorób – przestrzeganie zaleceń lekarza, stosowanie wymaganej diety;
- spożywanie ostatniego posiłku przynajmniej 2 godziny przed snem.
Trzeba pamiętać, że ból bywa sygnałem ostrzegawczym, dlatego nie warto go ignorować, a w razie jakichkolwiek wątpliwości, zgłosić się na badania. Ból w podbrzuszu u kobiet jest naturalnym symptomem owulacji, towarzyszy również miesiączkom. W takich sytuacjach należy stosować doraźne sposoby łagodzenia dolegliwości. Zawsze jednak dobrze jest wsłuchiwać się w sygnały, które wysyła organizm i reagować odpowiednio wcześnie.
Zobacz też:
- Wrzody jelita grubego: przyczyny, objawy i metody leczenia
- Co oznacza kłucie i ból po lewej stronie brzucha?
- Hemoroidy a ból brzucha
- Skąd bierze się ból w prawym boku? Dowiedz się, z jakimi chorobami może się wiązać!
- Jak wyleczyć wrzodziejące zapalenie jelita grubego?
- Ból jelit – co robić gdy się pojawi? Jak rozpoznać ten rodzaj bólu brzucha?
- Objaw Jaworskiego – o czym świadczy jego dodatni wynik?
- Ból jelit z lewej strony: przyczyny, objawy i sposoby leczenia
