Asystolia jest jednym z rodzajów zatrzymania pracy mięśnia sercowego. W czasie asystolii zauważany jest brak czynności elektrycznej serca. Jakie wyróżnia się rodzaje zaburzeń? Jak udzielić pierwszej pomocy przy NZK? Poznaj przyczyny zatrzymania krążenia!
Nagłe zatrzymanie krążenia (NZK) jest niebezpiecznym stanem, w którym dochodzi do zaprzestania efektywnej pracy mięśnia sercowego. Zatrzymanie krążenia krwi może prowadzić do wielu poważnych konsekwencji. Niedotlenienie może powodować uszkodzenia mózgu i innych narządów wewnętrznych. Dlatego tak ważne jest szybkie i prawidłowe udzielenie pierwszej pomocy! Do czynności ratunkowych należy przede wszystkim udrożnienie dróg oddechowych, stałe monitorowanie pacjenta i zabiegi resuscytacyjne. Czym jest asystolia? Czy defibrylator jest pomocny w tym rodzaju NZK? Jakie są przyczyny schorzenia? Sprawdź to!
Zaburzenia rytmu serca
Choroby układu krążeniowego i sercowo-naczyniowego należą do jednych z najbardziej niebezpiecznych i zagrażających zdrowiu pacjentów. Nieleczone schorzenia mogą nawet prowadzić do zgonu. Istnieje wiele zaburzeń pracy serca. Jednym z nich jest nieprawidłowy rytm mięśnia sercowego. Schorzenie to nazywane jest arytmią. Jest to grupa zaburzeń, które mogą objawiać się przez bicie serca w sposób:
- przyspieszony;
- spowolniony;
- nieregularny.
Najpoważniejszym rodzajem arytmii jest częstoskurcz, który może pojawiać się przez stres lub napięcie układu współczulnego. Do leczenia stosuje się leki antyarytmiczne.
Migotanie komór
Migotanie komór jest komorowym rodzajem arytmii serca. Prowadzi do nagłego zatrzymania krążenia krwi, które może być przyczyną zgonu pacjenta. W migotaniu komór dochodzi do krążenia impulsów z bardzo dużą częstotliwością. Mięsień sercowy kurczy się bardzo szybko w chaotyczny i nieskoordynowany sposób. Przez brak czasu na rozkurczanie krew nie dopływa do komór serca i aorty. Z tego względu pojawia się nagłe zatrzymanie krążenia. W tym rodzaju arytmii zauważalne jest tak zwane zjawisko reentry, czyli fali nawrotnej. Leczenie najczęściej obejmuje farmakoterapię i inwazyjne metody.
Nagłe zatrzymanie krążenia (NZK)
Najprościej ujmując, nagłe zatrzymanie krążenia jest nieoczekiwanym ustaniem funkcji serca. NZK zwykle ma podłoże kardiologiczne, jednak może również wystąpić u zdrowych osób. Do nagłego zatrzymania pracy mięśnia sercowego może dojść w wyniku m.in.:
- zawału serca;
- arytmii;
- zatoru tętnicy płucnej;
- odmy;
- wypadku;
- porażenia prądem;
- utonięcia;
- zadławienia.
Objawy NZK
Wyróżnia się trzy charakterystyczne symptomy, które mogą świadczyć o nagłym zatrzymaniu krążenia:
- utrata świadomości;
- brak oddechu;
- brak tętna.
W przypadku braku podjęcia resuscytacji krążeniowo-oddechowej dochodzą kolejne objawy, takie jak: brak reakcji źrenic na światło, sinica ciała i plamy opadowe na skórze.
Czym jest asystolia?
Asystolia oznacza brak aktywności elektrycznej serca i jest jednym z mechanizmów, które prowadzą do nagłego zatrzymania krążenia. Bodźce elektryczne aktywują komórki serca do aktywnej pracy i skurczy. Aby zbadać, czy serce pracuje prawidłowo, wykonuje się zapis EKG. Brak widocznych zjawisk oznacza zahamowanie przewodzenia impulsów i aktywacji komórek mięśniowych. W zapisie EKG widoczne jest to w braku charakterystycznych załamków (zapis objawia się w postaci linii zbliżonej do linii poziomej – tak zwanej linii izoelektrycznej). Brak krążenia prowadzi do niedotlenienia ośrodkowego układu nerwowego.
Asystolia rzekoma
Asystolia rzekoma oznacza błędnie wykonane badanie. W przypadku jest wystąpienia linia izoelektryczna w zapisie EKG jest wynikiem problemów technicznych sprzętu lub nieprawidłowego przylegania elektrod do skóry. Rzekoma odmiana zaburzeń nie jest więc chorobą, a jedynie błędną diagnozą.
Asystolia – przyczyny asystolii
Asystolia zazwyczaj pojawia się w wyniku innych chorób. Schorzenia mogą być zarówno nagłe, jak i przewlekłe. Najczęstszą przyczyną zatrzymania krążenia o charakterze asystolii jest:
- hipoksja;
- hipowolemia;
- tamponada serca;
- zatorowość płucna;
- zawał serca;
- hipotermia;
- hipoglikemia;
- częstoskurcz komorowy bez tętna
- kwasica.
Do asystolii może również dojść wskutek przyczyn wtórnych, takich jak: utonięcie, zatrucie lub zadławienie (ciało obce w drogach oddechowych).
Diagnostyka asystolii – badanie EKG
Podstawowym działaniem w rozpoznaniu asystolii jest ocena stanu pacjenta i wykonanie badania EKG. Prawidłowy zapis EKG to od 60 do 100 uderzeń serca na minutę. W przypadku asystolii na zapisie badania widoczna jest tylko jedna płaska linia. Na podstawie jednego badania nie można jednak postawić diagnozy. Zdarza się, że zapis linii poziomej związany jest z problemami technicznymi, złym przyłożeniem elektrod, źle wykonanym badaniem lub nieprawidłowym ustawieniem urządzenia do EKG. Interpretację wyniku zawsze przeprowadza lekarz i to on decyduje o podjęciu innych czynności diagnostycznych.
Pierwsza pomoc – algorytm BLS
Algorytm BLS jest zbiorem czynności do wykonania w trakcie udzielania pierwszej pomocy. Kroki, które należy wykonać w przypadku osoby dorosłej to:
- ocena przytomności;
- udrożnienie dróg oddechowych;
- ocena oddechu.
Aby zapewnić udrożnione drogi oddechowe, należy umieścić pacjenta na plecach i delikatnie odgiąć jego głowę do tyłu. Następnie trzeba wykonać ocenę oddechu polegającą na obserwowaniu ruchów klatki piersiowej i nasłuchiwaniu odgłosów dochodzących z ust. Ocena nie powinna trwać dłużej niż 10 sekund. Jeśli poszkodowany nie oddycha, należy wezwać ratunkowy personel medyczny i rozpocząć RKO.
Jak wykonać resuscytację poszkodowanego?
Asystolia zazwyczaj oznacza całkowity brak czynności skurczowej serca. Konieczne jest natychmiastowe podjęcie prowadzenia resuscytacji oraz wezwanie pomocy w postaci zespołu ratowniczego. Zatrzymanie akcji serca wymaga przeprowadzenia resuscytacji. Do obowiązków świadka zdarzenia należy przeprowadzenie podstawowej resuscytacji. Ratownictwo medyczne po przyjeździe na miejsce zdarzenia wykona bardziej zaawansowane zabiegi resuscytacyjne.
Zatrzymanie pracy serca – RKO 30:2
Szybko podjęta resuscytacja może zapobiec śmierci pacjenta. RKO polega na 30 uciśnięciach klatki piersiowej i wykonaniu 2 oddechów ratowniczych. Jeśli osoba udzielająca pierwszej pomocy nie potrafi wykonać sztucznego oddychania metodą usta-usta, może zrezygnować z tej czynności i pozostać przy uciskaniu klatki. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa powinna trwać do momentu, gdy:
- świadek ulegnie wyczerpaniu;
- u poszkodowanego powrócą oznaki życia i prawidłowy oddech;
- na miejsce przyjedzie profesjonalna pomoc medyczna.
Czym jest defibrylacja?
Defibrylacja jest zabiegiem medycznym stosowanym w przypadku zatrzymania krążenia u pacjenta. Jest wykonywana przez personel medyczny w ramach resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Zabieg polega na przepuszczeniu przez serce energii elektrycznej. Choć może skutecznie przywrócić czynności serca, nie jest polecana w każdym rodzaju NZK.
Czy ratownicy medyczni powinni użyć defibrylatora przy asystolii?
Asystolia jest płaskim zapisem EKG i oznacza całkowity brak czynności elektrycznej serca. W czasie tego mechanizmu nie dochodzi do skurczów mięśnia sercowego, dlatego defibrylacja nie będzie skuteczna.
Asystolia jest jednym z rodzajów zaburzeń pracy serca. Bezpośrednio prowadzi do nagłego zatrzymania krążenia, dlatego poszkodowany musi otrzymać natychmiastową pomoc w postaci resuscytacji krążeniowo-oddechowej.
Zobacz też:
- NZK, czyli nagłe zatrzymanie krążenia krwi. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa (RKO) – pierwsza pomoc dla poszkodowanego
- Resuscytacja dziecka – jak i kiedy wykonać resuscytację krążeniowo-oddechową u dzieci i niemowląt? Pierwsza pomoc
- Migotanie komór — zaburzenie pracy serca zagrażające życiu
- Defibrylacja – czym jest, kiedy należy ją wykonać? Jak wygląda defibrylator?
- Bradykardia – przyczyny, objawy, diagnostyka. Kiedy bradykardia wymaga leczenia?
- AVPU, ABCDE i SAMPLE – wstępne oceny przy udzielaniu pierwszej pomocy
- Defibrylator w miejscach publicznych – zasada działania
- RKO – czyli resuscytacja krążeniowo-oddechowa
