Wstrząs septyczny jest bardzo groźnym powikłaniem sepsy. Stan ten stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia pacjenta i cechuje go bardzo wysoka śmiertelność. Czym jest sepsa? Dlaczego posocznica bywa zaraźliwa? Jak objawia się taki wstrząs? Sprawdź!
Ogólnoustrojowa reakcja zapalna organizmu na zakażenie spowodowana może być różnymi czynnikami. Pierwszym etapem stanu septycznego jest posocznica (sepsa). Zakażenie ogólne może mieć różne nasilenie. Od jego zaawansowania zależą stan chorego, sposób leczenia oraz rokowania i ewentualne powikłania. W przebiegu posocznicy może dojść do wstrząsu septycznego, który niesie ogromne ryzyko dla zdrowia, a nawet życia poszkodowanego. Prowadzi do niewydolności wielonarządowej, dlatego wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej. Poznaj objawy, przyczyny i sposoby leczenia wstrząsu septycznego!
Sepsa i wstrząs septyczny – charakterystyka ogólna
Sepsa należy do poważnych i ciężkich schorzeń. Jednak ze względu na stopień nasilenia wyróżniamy trzy rodzaje zakażenia ogólnego:
- sepsa;
- ciężka sepsa;
- wstrząs septyczny.
Sepsa może mieć różne podłoże. W zależności od przyczyny i sposobu leczenia zakażenie ogólne dzieli się na:
- sepsę noworodkową;
- sepsę dziecięcą;
- sepsę dorosłych;
- sepsę szpitalną.
Z posocznicy może rozwinąć się wstrząs septyczny. Dochodzi do niego z chwilą braku dostarczenia odpowiedniej ilości krwi, tlenu i substancji odżywczych do komórek. Wstrząs grozi upośledzeniem wielu potrzebnych do życia narządów.
Czym jest sepsa? Objawy i diagnostyka
Najprościej ujmując, sepsa jest gwałtowną reakcją zapalną organizmu na zakażenie. Główną przyczyną posocznicy są krążące we krwi drobnoustroje. Mogą to być zarówno bakterie oraz ich toksyny, jak i grzyby, a nawet wirusy (rzadziej). W trakcie sepsy dochodzi do uogólnionego odczynu zapalnego, zwiększenia przepuszczalności naczyń oraz skłonności do zakrzepów. Posocznica jest dość trudna do zdiagnozowania. Pierwsze objawy sepsy mogą przypominać przeziębienie, grypę lub nieżyt żołądkowo-jelitowy. Rozwój sepsy może być powikłaniem innej choroby o charakterze zakaźnym (np. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych). Zanim przejdziemy do wątku wstrząsu septycznego, przedstawimy symptomy postępującej posocznicy.
Rozwój sepsy a objawy
Wraz z rozwojem choroby stan chorego zaczyna szybko się pogarszać. Mogą pojawić się:
- dreszcze;
- osłabienie;
- gorączka (powyżej 38,3 stopni Celsjusza);
- hipotermia (poniżej 36 stopni Celsjusza);
- przyspieszona akcja serca (powyżej 90 uderzeń na minutę);
- przyspieszony oddech (powyżej 20 na minutę);
- duszności;
- bladość i/lub zasinienie obwodowych części ciała;
- zaburzenia świadomości;
- utrata przytomności.
Ciężka sepsa – symptomy alarmujące
Ciężki stan septyczny rozwija się niezwykle szybko i gwałtownie. Może doprowadzić do śmierci pacjenta nawet w kilka godzin. Objawami sepsy ciężkiej są:
- zaburzenia świadomości;
- duszność;
- niewydolność krążenia;
- krwotoczna wysypka, która nie ustępuje po ucisku.
W przypadku sepsy ciężkiej nie występują alarmujące symptomy. Stan ogólny pogarsza się gwałtownie.
Rozpoznanie medyczne posocznicy
Jedynym pewnym badaniem, dzięki któremu można w 100% rozpoznać sepsę (zakażenie krwi), jest wyhodowanie bakterii z posiewu krwi. Niestety, badanie mikrobiologiczne wymaga czasu – na wstępne wyniki trzeba poczekać 2–3 dni. Ze względu na to, że sepsa jest bezpośrednim stanem zagrożenia życia, zwykle nie można czekać tak długo z leczeniem. Wstępne rozpoznanie opiera się więc najczęściej na zebraniu wywiadu, starannym zbadaniu pacjenta oraz przeprowadzeniu dodatkowych badań, m.in.:
- OB;
- CRP;
- stężenie prokalcytoniny;
- liczba płytek.
Posocznica – sepsa szpitalna u pacjentów
Zanim przejdziemy do wstrząsu septycznego, poruszymy temat sepsy szpitalnej. Posocznica najczęściej rozwija się u osób z obniżoną odpornością lub osłabionych. Do zakażenia organizmu może dojść zarówno u dzieci, jak i osób starszych. Do najczęstszych przyczyn sepsy należą poważne infekcje powodowane przez patogeny, takie jak:
- bakterie (np. sepsa meningokokowa – najczęstsza odmiana sepsy u dzieci);
- grzyby;
- wirusy;
- toksyny bakterii.
Silna reakcja organizmu może pojawić się również po przebytej operacji lub długotrwałej hospitalizacji. Mówi się wtedy o posocznicy szpitalnej. Narażeni są szczególnie pacjenci po rozległych operacjach oraz wentylowani mechanicznie.
Ile trwa leczenie sepsy?
Sepsa najczęściej ma podłoże bakteryjne. Leczenie polega na zwalczaniu jej przyczyn poprzez podawanie antybiotyków (antybiotykoterapia) oraz walkę z powikłaniami (spadki ciśnienia tętniczego i objawy niewydolności niektórych narządów). Leczenie trwa zwykle około 20 dni.
Rokowania i powikłania – czym jest wstrząs septyczny?
W przebiegu sepsy dochodzi do niewydolności ważnych narządów wewnętrznych. Rokowania zależą tak naprawdę od przyczyny, ogólnego stanu chorego oraz momentu, w którym wdrożono leczenie. Najgroźniejszym powikłaniem w przebiegu zakażenia jest wstrząs septyczny. W zaburzeniu dochodzi do szybkiego spadku ciśnienia oraz zmniejszenia ukrwienia tkanek i narządów. Konsekwencją wstrząsu może być niewydolność wielonarządowa, a nawet zgon pacjenta.
Objawy wstrząsu septycznego – niewydolność wielu narządów
Wstrząs charakteryzuje się zaburzeniami układu oddechowego i układu krążenia oraz czynności nerek i wątroby. W przebiegu wstrząsu septycznego mogą pojawić się charakterystyczne objawy, takie jak:
- tachykardia;
- przyspieszony oddech;
- splątanie;
- lęk;
- skąpomocz.
Objawy i leczenie wstrząsu septycznego a śmiertelność – rokowania
Sepsa najczęściej atakuje osoby z dodatkowymi obciążeniami, np.:
- chorobą nowotworową;
- zaburzoną pracą układu odpornościowego;
- źle kontrolowaną cukrzycą.
Rokowania uzależnione są od momentu zdiagnozowania, udzielenia pierwszej pomocy i podjęcia leczenia, a także przyczyny wstrząsu. Należy jednak zauważać, że wstrząs jest stanem zagrażającym życiu. Leczenie odbywa się na oddziale intensywnej terapii. Choremu podaje się:
- leki przeciwdrobnoustrojowe, które usuwają ogniska stanu zapalnego;
- płyny (dożylnie).
W niektórych przypadkach konieczne jest wykonanie transfuzji krwi.
Wstrząs septyczny występuje w wyniku zakażenia ogólnoustrojowego pod postacią sepsy. Jest najgroźniejszą formą stanu septycznego. Obejmuje objawy i dolegliwości występujące podczas posocznicy wraz z obniżeniem ciśnienia tętniczego krwi i zaburzeniami przepływu tkankowego. Osoby z podejrzeniem sepsy muszą jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.
Zobacz też:
- Wstrząs hipowolemiczny – jak udzielić pierwszej pomocy przy wstrząsie hipowolemicznym, czyli stanie zagrożenia życia?
- Czym jest wstrząs? Jak rozpoznać stan zagrażający życiu?
- Wstrząs kardiogenny – jak go rozpoznać i leczyć?
- Zapalenie otrzewnej – diagnostyka i rokowania. Sprawdź, czy silny ból brzucha to objaw, który może doprowadzić do sepsy!
- Wstrząs mózgu – objawy wstrząśnienia mózgu i następstwa urazu głowy. Pierwsza pomoc i leczenie wstrząśnienia mózgu
- Niewydolność oddechowa – jak rozpoznać niewydolność ostrą i przewlekłą? Objawy i leczenie niedotlenienia
- Niewydolność serca – czym jest, jakie daje objawy i jak wygląda leczenie?
- Kwasica mleczanowa. Rozpoznanie kwasicy, objawy i leczenie.
