Czy podwyższona hemoglobina to powód do niepokoju? Taki wynik badania nie zawsze świadczy o poważnej chorobie, ale zawsze należy skonsultować go z lekarzem. Sprawdź normy hemoglobiny dla dzieci oraz dorosłych i porównaj je z wynikiem swojego badania.
Podwyższona hemoglobina to ważny sygnał na temat twojego stanu zdrowia. Nieprawidłowe stężenie można wykryć za pomocą zwykłego badania krwi, a jeśli zrobisz to odpowiednio szybko, zwiększysz swoje szanse na wyleczenie. Dowiedz się, jak wykonuje się takie badanie i jaki wynik powinien zwrócić twoją szczególną uwagę.
Czym jest hemoglobina i jaka jest jej rola w układzie krążenia?
Hemoglobina jest białkiem, jednym ze składników erytrocytów, czyli czerwonych krwinek. Cząsteczka ma formę łańcucha białek – alfa- i beta-globulin, z którymi połączony jest hem, czyli związek porfiryny zawierający żelazo.
Taki skład pozwala hemoglobinie brać aktywny udział w transporcie tlenu i dwutlenku węgla we krwi. Podczas wdechu krew, która przepływa przez pęcherzyki płucne, jest natleniana. Znajdujący się w cząsteczce hemoglobiny hem łączy się z tlenem i umożliwia jego transport do poszczególnych tkanek organizmu. W drodze powrotnej znajdująca się w krwinkach czerwonych hemoglobina zabiera ze sobą dwutlenek węgla.
Hemoglobina odgrywa jeszcze jedną ważną rolę w układzie krążenia. Pomaga w utrzymaniu prawidłowego kształtu erytrocytów. Dzięki temu mogą one bez przeszkód przepływać przez naczynia krwionośne.
Kiedy lekarz może zalecić badanie stężenia hemoglobiny?
Podwyższony poziom hemoglobiny można stwierdzić bardzo łatwo – taki wskaźnik sprawdza się podczas rutynowego badania morfologii krwi. Jeśli chcesz dbać o swoje zdrowie, morfologię powinieneś wykonywać raz w roku. Potrzebujesz do tego skierowania na badania, które możesz uzyskać od swojego lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.
Lekarz może zlecić wykonanie badania poziomu hemoglobiny we krwi także w innych przypadkach. Wskazaniem są następujące objawy:
- uczucie zmęczenia i pogorszone samopoczucie;
- nawracające infekcje;
- senność;
- problemy z pamięcią i koncentracją;
- blada skóra, cienie pod oczami;
- obfite miesiączki;
- zaburzenia widzenia, bóle i zawroty głowy;
- szumy uszne;
- wypadanie włosów, łamliwość paznokci.
Jak wykonuje się badanie krwi sprawdzające poziom hemoglobiny?
Badanie poziomu hemoglobiny polega na pobraniu od pacjenta próbki krwi. Aby wynik był miarodajny, należy przestrzegać kilku zasad.
- Badanie przeprowadza się rano, po co najmniej 8 godzinach od ostatniego posiłku.
- Pacjent powinien być wyspany i wypoczęty.
- Rano przed badaniem można wypić do 250 ml wody.
- Krew pobiera się z żyły łokciowej.
Wynik badania jest znany najczęściej jeszcze tego samego dnia.
Kiedy mówimy o podwyższonej hemoglobinie? Jakie są normy?
Normy w przypadku hemoglobiny są różne dla dzieci, dorosłych oraz dla kobiet w ciąży. Różnią się także w zależności od płci. U osób zdrowych liczba cząsteczek hemoglobiny powinna wynosić:
- u kobiet: 7,4–9,9 mmol/l (12–16 g/dl);
- u mężczyzn: 8,0–11,0 mmol/l (13–18 g/dl);
- u kobiet w ciąży: 6,9–8.8 mmol/dl (11–14 g/dl);
- u noworodków po porodzie: 17–22 g/dl;
- u dzieci w pierwszym tygodniu życia: 15–20 g/dl;
- u dzieci w pierwszym miesiącu życia: 11–15 g/dl;
- u dzieci po pierwszym miesiącu życia: 11–13 g/dl.
Warto pamiętać, że zbyt wysoki lub zbyt niski poziom hemoglobiny nie jest jedynym wskaźnikiem, jaki należy brać pod uwagę. Podczas badania krwi sprawdza się najczęściej także liczbę czerwonych krwinek oraz hematokryt (stosunek objętości czerwonych krwinek do całej objętości krwi).
Czy poziom hemoglobiny może być zbyt niski? Co oznacza taki wynik?
Większość osób niepokoi się zazwyczaj podwyższoną hemoglobiną Tymczasem grozić może ci także zbyt niska ilość, związana z niedokrwistością. Takie zaburzenie oznacza najczęściej, że pojawiły się u ciebie niedobory:
- żelaza;
- witaminy B12;
- kwasu foliowego.
Przyczynami mogą być także anemia sierpowata, choroby nerek, przewlekłe choroby zapalne oraz zaburzenia pracy szpiku kostnego. Najbardziej charakterystycznym objawem zbyt niskiego stężenia hemoglobiny jest blada skóra i przyspieszone bicie serca. Przy niedokrwistości z niedoboru żelaza lub innych czynników pojawiają się także brak apetytu, zaburzenia koncentracji, zawroty głowy, zmęczenie i złe samopoczucie.
O jakich chorobach może świadczyć podwyższona hemoglobina?
Poziom hemoglobiny to parametr, który ulega zaburzeniu w związku z niektórymi chorobami, ale nie tylko. W pierwszej kolejności warto sprawdzić, czy twój organizm nie jest odwodniony, np. w wyniku nadmiernego pocenia się, wymiotów lub biegunki. W takich sytuacjach krew „zagęszcza się”, co wpływa na wynik badania. Jeśli masz podejrzenia, że tak jest w twoim przypadku, wypij stopniowo około 2 litry wody i powtórz badanie. Podwyższona hemoglobina występuje także w następujących przypadkach:
- u nałogowych palaczy;
- w wyniku niedotlenienia, np. gdy przebywasz przez dłuższy czas na terenach położonych wysoko nad poziomem morza;
O jakich chorobach może świadczyć podwyższona hemoglobina u dziecka lub u osoby dorosłej? Może to być m.in.:
- choroba płuc, np. przewlekłe obturacyjne zapalenie płuc;
- choroby serca;
- czerwienica prawdziwa;
- nowotwory, np. macicy, nerek, wątroby, przysadki, nadnerczy, mózgu.
Badania hemoglobiny u osób z cukrzycą
Badania hemoglobiny są standardem w przypadku osób chorujących na cukrzycę. Wykonuje się je jednak inaczej niż zwykłą morfologię. U diabetyków badana jest hemoglobina glikowana (HbA1C). To hemoglobina, do której białek przyłączana jest glukoza. Odbywa się to w procesie glikacji. Jest on niekorzystny dla zdrowia pacjenta, dlatego ważne jest, by hemoglobiny glikowanej było we krwi jak najmniej.
Oznaczenie poziomu HbA1C u osoby chorej pozwala na określenie średniego poziomu glikemii, czyli stężenia glukozy we krwi w ostatnich 2–3 miesiącach. U osób zdrowych liczba poziom hemoglobiny glikowanej nie powinien przekraczać 5% ogólnej liczby cząsteczek hemoglobiny.
Norma hemoglobiny glikowanej
Norma HbA1C u osób z cukrzycą jest określana przez Polskie Towarzystwo Diabetyków. Zależy ona od wieku i stanu zdrowia osoby chorej i wynosi:
- do 7% (53 mmol/mol) całkowitej hemoglobiny – to ogólny cel wyrównywania gospodarki węglowodanowej;
- do 6,5% (48 mmol/mol) – dla dzieci i młodzieży, pacjentów z krótkotrwałą cukrzycą typu B, a także w przypadku cukrzycy typu 1;
- poniżej 6,5% – dla kobiet planujących ciążę, chorujących na cukrzycę przedciążową;
- poniżej 6% (42 mmol/mol) – dla kobiet w II lub III trymestrze ciąży;
- do 8% (64 mmol/mol) – dla osób chorujących na wieloletnią cukrzycę, dla pacjentów po udarach mózgu, zawałach serca i cierpiących na inne choroby przewlekłe.
Do jakiego lekarza udać się z wynikami badania hemoglobiny?
Mimo że normy dla hemoglobiny i innych wskaźników morfologii krwi możesz łatwo znaleźć na własną rękę, nie powinieneś samodzielnie ich interpretować. Ocena wyniku zawsze należy do lekarza. W pierwszej kolejności możesz udać się do internisty, czyli swojego lekarza rodzinnego. Pokieruje cię on do specjalisty lub zleci dodatkowe badania.
Podwyższona ilość hemoglobiny i czerwonych krwinek często budzi niepokojące skojarzenia z nowotworami i innymi poważnymi chorobami. Jak widzisz, scenariusz nie zawsze musi być tak pesymistyczny. Podwyższona hemoglobina jest często wynikiem drobnych infekcji lub tylko nieprawidłowości wynikających z odwodnienia. Jeśli chcesz mieć jednak pewność, że nic ci nie grozi, pamiętaj o jak najszybszym umówieniu się do lekarza, który będzie mógł profesjonalnie zinterpretować wynik badania.
Zobacz też:
- Schorzenie XXI wieku, czyli glikemia. Czym jest i jakie są normy glikemii?
- Jak prawidłowo interpretować wyniki morfologii?
- Bilirubina w moczu. Co oznacza jej podwyższony poziom?
- Bilirubina całkowita, pośrednia i bezpośrednia. Sprawdź, czym jest bilirubina i co oznacza jej podwyższony poziom
- Czym jest FT4 i dlaczego bada się jego stężenie we krwi?
- Glukoza – budowa, rola w organizmie. Jaki poziom glukozy we krwi oznacza cukrzycę i jak wygląda badanie glukozy na czczo?
- Podstawowe badania krwi – jakie warto robić regularnie? Sprawdź, jakie choroby mogą wykryć
- Oddawanie moczu do badania
