Przyspieszony oddech pojawia się przy wysiłku, a bezdechy senne towarzyszą niektórym przez lata, nie wpływając znacząco na zdrowie. Są jednak zaburzenia oddychania, które stanowią poważne zagrożenie dla życia i zdrowia, np. oddech Biota. Jak go rozpoznać?
Oddychanie jest jedną z podstawowych czynności organizmu. Jakiekolwiek zaburzenia w tym obszarze to duże zagrożenie dla zdrowia i życia. Już kilkuminutowa przerwa w oddychaniu może przynieść nieodwracalne konsekwencje. Jeśli zauważysz, że oddychasz w nietypowy sposób (lub stwierdzisz taką nieprawidłowość u bliskiej osoby), jak najszybciej zwróć się po pomoc. To może być oddech Biota – jedno z najczęściej występujących zaburzeń toru oddechowego. Sprawdź, jak go rozpoznać, by interwencja była jak najszybsza!
Jaki jest prawidłowy tor oddychania?
U wszystkich osób zdrowych proces oddychania jest podobny – oddech jest regularny, miarowy. Większość ludzi wykonuje od 12 do 17 oddechów na minutę, a wydech jest nieco dłuższy niż wdech.
Przyspieszony oddech może pojawić się podczas wysiłku fizycznego lub przeżywania silnych emocji, po krótkim czasie oddech powinien jednak wrócić do normy. Jeśli tak się nie dzieje, można mówić o zaburzeniach oddychania.
Tor oddechowy i skutki jego zmiany
O tym, czy oddech jest prawidłowy, decyduje również tor oddechowy. Jest on najczęściej różny dla kobiet i mężczyzn. U kobiet występuje przeważnie tor piersiowy, angażujący mięśnie międzyżebrowe. Mężczyźni z kolei oddychają zwykle torem brzusznym, wykorzystującym przeponę.
Zmiana toru z piersiowego na brzuszny lub odwrotna może być symptomem pewnych chorób. Oddychanie przeponą pojawia się np. w przypadku zapalenia opłucnej czy zesztywniającego zapalenia mięśni kręgosłupa. Zmiana na tor piersiowy może być oznaką guzów w jamie brzusznej lub porażenia przepony.
Jak rozpoznać oddech Biota?
Oddech Biota, zwany również oddechem ataktycznym jest dość charakterystycznym rodzajem zaburzenia oddechu. Pojawia się wówczas niemiarowy tor oddechowy – poszczególne wdechy i wydechy różnią się od siebie zarówno częstotliwością, jak i głębokością. Typowe dla oddechu Biota są także bezdechy, trwające kilkanaście sekund (od 10 do 30). To właśnie bezdechy powodują, że to zaburzenie jest szczególnie niebezpieczne dla zdrowia. Może wówczas dojść do niedotlenienia organizmu, które często ma poważne skutki.
Oddech Biota a inne zaburzenia oddychania
Jak odróżnić oddech Biota od innych zaburzeń? W przypadku schorzeń i zatruć mogą pojawić się także inne rodzaje problemów z oddychaniem:
- oddech Cheyne’a-Stokesa – charakteryzuje się kilkunastosekundowymi bezdechami, po których oddechy są szybkie i głębokie, a następnie stają się coraz płytsze i wolniejsze, taki oddech występuje przy niewydolności serca, a także chorobach ośrodkowego układu nerwowego;
- oddech Kussmaula – w takim przypadku oddechy są przyspieszone i pogłębione, przyczyną może być kwasica metaboliczna, mocznica, ketonowa śpiączka cukrzycowa.
Przy powyższych zaburzeniach można mówić o pewnej regularności i powtarzalności, która nie występuje przy oddechu Biota – w takich przypadkach rytm oddychania jest bardzo chaotyczny i trudny do przewidzenia.
Czym może być spowodowany oddech Biota?
Oddech Biota często występuje w stanach agonalnych. Nie zawsze jednak sytuacja jest tak poważna. Tego typu zaburzenia oddechu mogą towarzyszyć także przy urazach ośrodkowego układu oddechowego, zwiększonym ciśnieniu śródczaszkowym lub śpiączce wywołanej zażyciem leków. Każda z tych sytuacji może prowadzić do bezpośredniego zagrożenia życia, dlatego zawsze należy jak najszybciej udzielić osobie chorej pierwszej pomocy.
Co robić, gdy zauważysz zaburzenia oddychania u siebie lub bliskiej osoby?
Osoba, u której występują objawy oddechu Biota, wykonuje płytkie wdechy i wydechy, może więc sprawiać wrażenie, że nie wymaga natychmiastowej pomocy. W rzeczywistości jest inaczej – taki oddech, przerywany coraz dłuższymi okresami bezdechu, nie zapewnia odpowiedniej ilości powietrza mózgowi, sercu i innym ważnym narządom.
Jeśli widzisz, że ktoś w twoim otoczeniu ma problemy z oddychaniem, jak najszybciej wezwij pomoc medyczną. Uważnie obserwuj także funkcje życiowe pacjenta. W razie potrzeby niezwłocznie przystąp do wykonywania resuscytacji krążeniowo-oddechowej, czyli masażu serca i sztucznego oddychania.
Pamiętaj, że każde zaburzenie oddychania może grozić poważnymi powikłaniami, a nawet śmiercią. Nie pozwól, by tak się stało – w razie potrzeby wezwij karetkę i uważnie obserwuj chorego!
Zobacz też:
- NZK, czyli nagłe zatrzymanie krążenia krwi. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa (RKO) – pierwsza pomoc dla poszkodowanego
- Układ oddechowy człowieka — budowa, funkcje, najczęstsze choroby
- Wstrząs kardiogenny – jak go rozpoznać i leczyć?
- Drenaż opłucnej – kiedy się go wykonuje i na czym polega zabieg?
- RKO – czyli resuscytacja krążeniowo-oddechowa
- Atak paniki – jak możesz mu zaradzić?
- Wstrząs septyczny i sepsa – objawy i leczenie. Sprawdź, czym jest posocznica oraz jak leczyć sepsę i wstrząs septyczny!
- Czym jest wstrząs? Jak rozpoznać stan zagrażający życiu?
