Działanie progesteronu uzależnione jest od aktualnej fazy cyklu kobiety. Jego najważniejszym zadaniem jest umożliwienie zagnieżdżenia się zarodka w błonie śluzowej macicy oraz utrzymanie ciąży przez cały okres jej trwania. Niedobór progesteronu może utrudnić lub uniemożliwić zapłodnienie. Hormon ten wpływa na jakość śluzu szyjkowego. W niektórych sytuacjach może utrudnić transport plemników. Więcej na ten temat dowiesz się poniżej.
Progesteron – co to jest?
Progesteron to żeński hormon płciowy. Jest to jeden z najważniejszych hormonów obecnych w ciele każdej kobiety. Wytwarzany jest przez jajniki. W organizmie człowieka znajdują się różne receptory progesteronowe. Są one bardzo wrażliwe na wahania poziomów tego hormonu. Okazuje się, że niedobór progesteronu lub nadwyżka w jego poziomie mogą mieć poważne skutki na działanie całego ciała.
Niedobór progesteronu – objawy
Niedobór progesteronu może nie dawać o sobie znać w żaden sposób. Mimo to, jego niewystarczająca ilość lub brak może znacznie utrudniać zajście w ciążę. Jeżeli starasz się o dziecko, koniecznie zbadaj jego stężenie w swoim ciele. Objawem niedoboru progesteronu są też nieregularne miesiączki. Uzupełnienie jego poziomu może z tym pomóc.
Do innych typowych objawów braku progesteronu zalicza się:
- problemy z cerą;
- suchą skórę;
- wypadanie włosów;
- plamienia i krwawienia z dróg rodnych podczas ciąży;
- przybieranie na wadze;
- wahania wartości glikemii.
Z kolei, gdy stężenie tego hormonu jest zbyt duże, może dojść do:
- zatrzymywania wody w organizmie;
- spowolnionego przepływu krwi przez żyły;
- powstawania żylaków i obrzęków.
Brak progesteronu – skutki
Choć progesteron jest najważniejszy dla kobiet w ciąży, występuje on w ciele każdej kobiety, a także u mężczyzn. Brak progesteronu może skutkować bezpłodnością. U kobiet, które nie są w ciąży, występują też nieprzyjemne dolegliwości związane z napięciem przedmiesiączkowym.
Niedobór progesteronu w ciąży
Progesteron jest właściwie najważniejszy dla przyszłych mam. W trakcie ciąży hormon ten stymuluje wzrost tkanki piersi, a jednocześnie zapobiega przedwczesnej laktacji. Wzmacnia też mięśnie ściany miednicy. W ten sposób skutecznie przygotowuje ciało kobiety do wydania dziecka na świat.
Badanie poziomu tego hormonu przed poczęciem i po zajściu w ciążę jest szczególnie ważne. Niedobór progesteronu w ciąży wiąże się ze zwiększonym ryzykiem poronienia. Innymi skutkami, jakie mogą ci grozić to ciąża pozamaciczna lub zaburzona funkcja łożyska.
Niedobór progesteronu po 40. roku życia
Wydawać by się mogło, że kobiety przechodzące menopauzę nie muszą obawiać się o stężenie progesteronu we krwi. Prawda wygląda jednak inaczej. Niedobór progesteronu po 40. roku życia może objawiać się na różne nieprzyjemne sposoby:
- suchością pochwy;
- intensywnymi uderzeniami gorąca;
- bólem głowy i piersi;
- nadmiernym napięciem nerwowym;
- zaparciami;
- nieregularną pracą serca;
- obrzękami.
Są to w większości typowe objawy menopauzy, jednak przy zaniżonym progesteronie stają się one znacznie bardziej intensywne.
Jaki jest odpowiedni poziom progesteronu?
Nie istnieje coś takiego, jak najlepsza, stała wartość progesteronu. Optymalne stężenie tego hormonu u kobiet zależne jest od fazy cyklu. Co więcej, jego poziomy mogą się też wahać dobowo. Jest to więc czynnik, który nieustannie się zmienia. Zapotrzebowanie na ten składnik podczas cyklu miesiączkowego wygląda następująco:
- faza folikularna – 0,057–0,893 ng/ml;
- faza owulacyjna – 0,121–12,0 ng/ml;
- faza lutealna – 1,83–23,9 ng/ml.
Poziom progesteronu u kobiet w ciąży
Wygląda to jeszcze inaczej u kobiet w ciąży. Niedobór progesteronu dla przyszłych mam jest szczególnie niebezpieczny. Pożądane stężenie tego hormonu w poszczególnych etapach rozwoju płodu wygląda następująco:
- I trymestr – 11,0–44,3 ng/ml;
- II trymestr – 25,4–83,3 ng/ml;
- III trymestr – 58,7–214 ng/ml.
U kobiet w wieku okołomenopauzalnym poziom progesteronu może już być niższy. Wystarczy go zaledwie < 0,05–0,126 ng/ml.
Kiedy i jak badać poziom progesteronu w organizmie?
Lekarze zalecają, by badać poziom progesteronu w sytuacjach opisanych poniżej:
- gdy pojawiają się trudności z zajściem w ciążę;
- podczas leczenia bezpłodności obojga partnerów;
- w diagnostyce ciąży pozamacicznej;
- przy wysokim ryzyku poronienia.
Niedobór progesteronu określany jest na podstawie badania krwi. Pobiera się ją z żyły łokciowej. Nie musisz w żaden sposób przygotowywać się do takiego testu. Ze względu na zmienny charakter tego hormonu, zaleca się pobieranie próbek krwi przez kilka dni o podobnych porach. Najlepiej też wykonać test w kilku kolejnych etapach cyklu miesiączkowego. Tylko w ten sposób można uzyskać rzetelne, miarodajne wyniki.
Koszt badania nie jest duży – wynosi przeważnie około 20–50 zł. Jednak po otrzymaniu skierowania od ginekologa, jest on w całości refundowany przez NFZ.
Niedobór progesteronu – jak go uzupełnić?
Jeżeli badania wykazały u ciebie zbyt niski poziom progesteronu, może być konieczne leczenie. Niedoboru progesteronu nie da się wyleczyć samemu. Zwykle stosuje się w tym celu terapię hormonalną. Takie leczenie pomaga zgrubić wyściółkę macicy, a więc też zwiększyć szansę zajścia w ciążę.
W celu uzupełnienia poziomów progesteronu stosuje się preparaty doustne, jak i dopochwowe. Terapia hormonalna powinna być zawsze ściśle kontrolowana przez doświadczonego lekarza. Dawki zawsze dostosowane są do indywidualnych potrzeb pacjentki.
Niedobór progesteronu jest najbardziej niebezpieczny dla kobiet w ciąży. Jest to jednak niezbędny hormon dla prawidłowego funkcjonowania każdego kobiecego ciała. Niezależnie, czy jesteś dopiero w wieku dojrzewania, czy okołomenopauzalnym, czy też właśnie starasz się o dziecko – jeśli podejrzewasz u siebie zaniżony poziom progesteronu, warto udać się na badania diagnostyczne.
Zobacz też:
- Niedobór testosteronu – czy to zaburzenie można leczyć?
- Co oznacza niedobór melatoniny? Poznaj metody uzupełniania braków hormonu snu i zacznij się wysypiać!
- Badanie AMH – cena, przebieg i normy. Jak się przygotować?
- Luteina – skład, działanie, zastosowanie
- Czym jest FT4 i dlaczego bada się jego stężenie we krwi?
- Niedobór jodu – jakie konsekwencje mogą spotkać osoby z brakiem jodu w organizmie?
- Czym skutkuje niedobór serotoniny? Poznaj sposoby na uzupełnianie hormonu szczęścia
- Częste oddawanie moczu przed okresem a ciąża
