Ból ucha sam w sobie jest sporym problemem, gdyż może odciągać twoją uwagę od wykonywanych zadań i negatywnie wpływać na samopoczucie. Ból w uchu może być też symptomem poważnych problemów ze zdrowiem – musisz zatem wiedzieć, jakie objawy powinny cię zaniepokoić i w jakich przypadkach wizyta u lekarza będzie najlepszym rozwiązaniem. W tym tekście znajdziesz najważniejsze wiadomości na temat ucha i problemów zdrowotnych, którym zazwyczaj towarzyszy silny ból w tym rejonie.
Co musisz wiedzieć o budowie ucha?
Zanim sprawdzisz, skąd bierze się ból uszu i sprawdzisz metody walki z tym problemem, poznaj lepiej anatomię ucha. Jest ona dość skomplikowana, jednak wiedza na ten temat ułatwi ci ustalanie źródła bólu.
Ucho i jego rola
Ucho to przede wszystkim narząd słuchu. Jeśli jednak myślisz, że odpowiada wyłącznie za rejestrowanie dźwięków, jesteś w błędzie. Ucho (a dokładniej część ucha wewnętrznego) jest też narządem równowagi, a jednym z jego ważniejszych zadań jest monitorowanie położenia głowy. Ucho odpowiada zatem za uruchamianie tych procesów, które w razie potrzeby pomogą ci się uchronić przed upadkiem. Zbudowane jest z trzech części, przy czym każda z nich spełnia ważną rolę.
Ucho wewnętrzne i jego specyfika
Ucho wewnętrzne zbudowane jest przedsionka, ślimaków i trzech kanałów półkolistych, które wypełnia płyn. Właściwy narząd słuchu ukrywa się właśnie w tej części ucha, w przewodzie ślimaka. To ten niepozorny kanał kostny odpowiada za odbieranie bodźców słuchowych.
Skomplikowana budowa ucha wewnętrznego sprawia, że nękające go choroby są sporym wyzwaniem dla lekarzy, dlatego tak ważne jest zwracanie uwagi na pierwsze objawy bólu ucha i inne dolegliwości związane z narządem słuchu.
Budowa i zadania ucha środkowego
Ucho środkowe zbudowane jest z wypełnionej powietrzem jamy bębenkowej, młoteczka, kowadełka i strzemiączka. Jama bębenkowa połączona jest z gardłem trąbką słuchową, często nazywaną też trąbką Eustachiusza. Pełni ona ważną rolę, gdyż to dzięki niej wyrównane zostaje ciśnienie pomiędzy uchem środkowym a otoczeniem. I tu drobne zaburzenia zwiastują spore kłopoty, objawiające się m.in. bólem.
Ucho zewnętrzne – najważniejsze informacje
Ucho zewnętrzne to najbardziej charakterystyczna i najlepiej widoczna część tego narządu. Zbudowane jest ono z małżowiny o specyficznym kształcie, pozwalającym na wyłapywaniu z otoczenia fal dźwiękowych i przekazywaniu ich dalej. Pomaga jej w tym przewód słuchowy zamknięty błoną bębenkową. W przewodzie tym produkowana jest jednocześnie woskowina, dzięki której w uchu zewnętrznym zatrzymywane są różnego rodzaju zanieczyszczenia i drobnoustroje. Niestety nadmiar woskowiny może powodować takie problemy, jak zatkanie przewodu słuchowego, a jej niewłaściwe usuwanie jest jedną z najczęstszych przyczyn bólu ucha.
Ból ucha – przyczyny i objawy
Ból ucha może objawiać się w dość zróżnicowany sposób. Dlaczego? Ponieważ przyczyn dolegliwości jest sporo. Ponadto musisz pamiętać o tym, że pomiędzy uchem wewnętrznym a zewnętrznym istnieje wiele różnic.
Co jest największym zagrożeniem dla ucha wewnętrznego?
Ból ucha wewnętrznego może się wiązać z:
- stanami zapalnymi, którym towarzyszy gorączka i ostry ból ucha;
- ostrą niewydolnością trąbki Eustachiusza, którą rozpoznasz m.in. po szumach usznych;
- urazem ciśnieniowym, dość często występującym wśród nurków lub osób podróżujących samolotami;
- nowotworem ucha środkowego, którego dodatkowymi objawami są zawroty głowy oraz problemy z utrzymaniem równowagi.
Skąd biorą się problemy z bólem ucha zewnętrznego?
Ból ucha zewnętrznego zwykle wynika z takich problemów, jak:
- stany zapalne, wywołane m.in. przez kontakt z brudną wodą lub kosmetykami. Towarzyszą im takie problemy, jak:
- swędzenie ucha;
- uczucie zapchanego ucha;
- pojawienie się wydzieliny o przykrym zapachu.
- urazy, najczęściej wywołane czyszczeniem uszu za pomocą patyczków.
Ból za uchem i jego przyczyny
Kolejnym problemem, z którym lekarze laryngolodzy spotykają się dość często, jest ból pojawiający się za uchem. Wiele osób lekceważy taki problem, gdyż uczucie to pojawia się sporadycznie. Zdarza się jednak, że dolegliwość utrzymuje się przez dłuższy czas. Dlaczego?
Istnieje wiele przyczyn problemów z bólem pojawiającym się za uchem. Do najczęstszych należą:
- neuralgia potyliczna, zwykle związana z podrażnieniem nerwu potylicznego;
- zapalenie wyrostka sutkowatego, często będącego konsekwencją zapalenia ucha środkowego;
- zatkanie ucha woskowiną;
- powiększenie węzłów chłonnych;
- zmiany zwyrodnieniowe lub urazy stawu skroniowo-żuchwowego;
- dolegliwości związane z jamą ustną (np. próchnicą czy ropniem zęba);
- uszkodzenie kanału słuchowego, spowodowane np. czyszczeniem ucha w nieprawidłowy sposób.
Ból ucha jako symptom ukrytej choroby
Ból ucha często okazuje się objawem choroby, która z uszami wydaje się nie mieć nic wspólnego. O jakie schorzenia chodzi?
Choroby zębów i przyzębia
Teoretycznie jama ustna nie ma zbyt wiele wspólnego z uszami, a jednak choroby zębów i przyzębia często okazują się przyczyną bólu narządu słuchu. To zasługa dość skomplikowanej budowy twarzoczaszki, przez którą przebiega gęsta sieć naczyń nerwowych i krwionośnych. Problemy związane z miazgą zęba, wadami zgryzu czy zespołem Costena są bardzo uciążliwe, a szybka wizyta u stomatologa jest ostatnią szansą na pozbycie się bólu w rejonie szczęki i ucha.
Zapalenie migdałków
Ból ucha często pojawia się przy zapaleniu migdałków. Choć są one niewielkie, mogą sprawić wiele problemów. Silny ból gardła, problemy z przełykaniem oraz gorączka fatalnie wpływają na ogólne samopoczucie. Co możesz zrobić?
Leczenie zapalenia migdałków polega przede wszystkim na przyjmowaniu przepisanych przez lekarza antybiotyków lub niesteroidowych leków przeciwzapalnych. W chwili, gdy stan zapalny przybiera formę przewlekłą, niezbędny może się okazać zabieg chirurgiczny polegający na wycięciu migdałków. Z racji tego, że stan zapalny może przenieść się z migdałków na inne narządy, szybkie podjęcie leczenia staje się kwestią bardzo ważną.
Zapalenie ślinianek
Zapalenie ślinianek również może się odbić na stanie ucha i skutkować jego bólem. Co sprawia, że w gruczołach ślinowych rozwija się stan zapalny? Jak go pokonać?
Wiadomo, że na pojawienie się tej przypadłości mogą wpływać m.in.
- zła higiena jamy ustnej;
- próchnica;
- zbyt mała ilość śliny;
- choroby nerek;
- ogólne osłabienie organizmu.
Objawy zapalenia ślinianek są dość charakterystyczne. To:
- ból w rejonie ślinianek;
- ból ucha;
- obrzęk twarzy;
- nieprzyjemny posmak w ustach;
- objawy grypopodobne.
Aby w porę rozprawić się ze stanem zapalnym, musisz skorzystać z przepisanych przez lekarza antybiotyków lub leków zwiększających ilość śliny. Pij też więcej wody, a przede wszystkim zadbaj o zdrowie jamy ustnej.
Zapalenie ucha
Ból ucha może się wiązać również ze stanem zapalnym, który rozwija się w samym uchu. Dolegliwość ta jest bardzo częsta wśród dzieci, jednak wśród pacjentów nie brakuje osób dorosłych. Jakie objawy wskazują na taki problem?
Zazwyczaj są to:
- ból ucha, który nasila się przy poruszaniu żuchwą;
- wyciek z ucha;
- problemy ze słuchem;
- problemy z utrzymaniem równowagi;
- zawroty głowy;
- nudności i wymioty;
- ogólne pogorszenie samopoczucia.
Im prędzej zgłosisz się z takimi objawami do lekarza, tym lepiej. Dzięki rozpoczętej w porę kuracji farmakologicznej masz szansę pozbyć się bólu ucha i stanu zapalnego, mogącego doprowadzić do stałego uszkodzenia słuchu.
Ból ucha a zapalenie tarczycy
Choroby tarczycy mogą mieć zróżnicowany charakter. Niewielka tarczyca, odpowiadająca za produkcję ważnych dla twojego organizmu hormonów, może ulegać stanom zapalnym, które wywołują szereg dolegliwości. Należy do nich ból ucha, ciągłe zmęczenie oraz ogólne osłabienie organizmu. Nie lekceważ też bólu szyi oraz problemów z przełykaniem. Pamiętaj, że stan zapalny może w znacznym stopniu osłabić tarczycę, a tym samym zapoczątkować szereg poważnych chorób.
Ból ucha a tętniak aorty piersiowej
Tętniak aorty piersiowej to kolejna groźna przypadłość, która teoretycznie nie ma związku ze stanem twoich uszu. Niestety, gdy dochodzi do nadmiernego poszerzenia najważniejszej tętnicy w twoim organizmie, pojawia się wiele dolegliwości.
Wśród nich wymienia się m.in.:
- ból w okolicy ucha;
- ból w rejonie żuchwy lub szyi;
- problemy związane z połykaniem;
- duszność;
- spadek ciśnienia krwi.
Choroba ta może mieć poważne konsekwencje, zatem jej objawów nie możesz zlekceważyć. Im prędzej wykonany zostanie zabieg lub operacja, tym prędzej wrócisz do dobrej formy.
Ból ucha a refluks żołądkowo-przełykowy
Ból ucha może się też okazać problemem towarzyszącym chorobie refluksowej. Jest to choroba przewlekła, związana z cofaniem się treści żołądkowej do przełyku. Dolegliwość ta dotyczy co piątego Polaka, bez względu na wiek czy płeć. Wiadomo jednak, że sprzyjają jej:
Oprócz bólu ucha chorobie tej towarzyszą następujące objawy:
- kaszel i chrypka;
- ból w klatce piersiowej;
- kwaśny posmak w jamie ustnej;
- uczucie pieczenia za mostkiem.
Z racji tego, że refluks ma negatywny wpływ na jakość życia, musisz złagodzić towarzyszące mu dolegliwości. Jak? Najlepiej zmianą diety, czemu towarzyszyć może leczenie farmakologiczne.
Ból ucha – jak złagodzić ten problem?
Jeśli częsty ból ucha utrudnia ci życie, przyda ci się wiedza na temat skutecznych metod łagodzenia tego problemu. Co możesz zrobić?
Kiedy warto wybrać się do laryngologa?
Laryngolog to specjalista od chorób związanych z uszami, nosem, gardłem czy krtanią. W chwili, gdy dokucza ci częsty ból ucha, wizyta u laryngologa staje się podstawą. Tego lekarza możesz odwiedzić również w sytuacji, gdy zauważasz u siebie problemy z utrzymaniem równowagi lub gdy zaczynają ci dokuczać szumy uszne. Będzie wiedział najlepiej, jakie badania wykonać, a na ich podstawie ustali odpowiednią metodę leczenia.
Jakie badania warto wykonać, gdy bolą uszy?
Aby ustalić, skąd bierze się ból w uchu, możesz wykonać podstawowe badania diagnostyczne. Są to:
- otoskopia (wziernikowanie ucha) – badanie pozwalające lekarzowi przyjrzeć się uważniej zewnętrznym przewodom słuchowym oraz skontrolować stan ucha środkowego. Takie badanie może wykonać m.in. lekarz rodzinny, który po oględzinach może skierować się do laryngologa;
- videootoskopia (badanie endoskopowe ucha) – badanie, w przypadku którego otoskop wyposażony jest w kamerę pozwalającą śledzić stan ucha na monitorze. Videootoskopia pomaga w badaniu błony bębenkowej i zewnętrznych warstw ucha. To bardziej zaawansowana analiza, które wykonuje już tylko laryngolog.
Ból ucha – z jakich metod leczenia możesz skorzystać?
Leczenie bólu ucha zwykle polega na walce z tą chorobą, z którą ten problem jest związany. Jeśli za ból ucha odpowiada stan zapalny, lekarz może przepisać antybiotyki. W przypadku krwiaków i ropni zwykle wdrażane jest leczenie chirurgiczne, natomiast przy nowotworach zabiegom chirurgicznym najczęściej towarzyszy radioterapia.
Ból ucha a domowe metody
Aby ciągły ból ucha nie był aż tak uciążliwą przypadłością, możesz zapoznać się z tradycyjnymi metodami leczenia takiego problemu. Na liście domowych leków na ból ucha prym wiodą:
- woda utleniona, pomocna m.in. przy problemach z zatkanych uchem i zapaleniu ucha;
- sok z cebuli lub czosnku, aplikowany do ucha przy infekcjach bakteryjnych;
- ciepłe okłady;
- sok wyciśnięty ze świeżych liści mięty.
Jak czyścić uszy w bezpieczny sposób?
Ból ucha często pojawia się jako skutek błędów popełnianych w trakcie zabiegów higienicznych. Czyszczenie uszu jest sprawą bardzo ważną, gdyż nadmiar woskowiny może doprowadzić do poważnych problemów z zatkanym uchem. Jak usunąć ją w taki sposób, by nie narazić się na ból ucha?
Chcesz czyścić uszy w bezpieczny sposób? Zastosuj się do kilku prostych zasad:
- zrezygnuj z korzystania z patyczków do czyszczenia uszu. Użyte w nieprawidłowy sposób nie tylko nie usuwają woskowiny, ale upychają ją w głębi ucha. Dodatkowo mogą stać się przyczyną podrażnień przewodu słuchowego, co skutkuje m.in.bólem ucha;
- doceń wodę i mydło. Regularne płukanie uszu podczas kąpieli to najskuteczniejszy sposób na pozbycie się zanieczyszczeń i nadmiaru woskowiny.
Zarówno ból w środku ucha, jak i dolegliwości związane z uchem zewnętrznym, mogą przysporzyć wielu problemów. Nie lekceważ takich dolegliwości. Pamiętaj, że szybka konsultacja z lekarzem to podstawa skutecznego leczenia bólu, a jednocześnie szansa na uniknięcie dalszych komplikacji związanych ze słuchem.
Zobacz też:
- Co zrobić jak boli ucho: kompleksowy poradnik leczenia
- Krew z ucha – co oznacza taki objaw?
- Ból gardła i uszu: skuteczne metody leczenia
- Co na ból ucha u dziecka? Sprawdzone sposoby
- Dzwonienie w uszach – jak radzić sobie z tą niewygodną dolegliwością akustyczną?
- Dicortineff – antybiotyk stosowany miejscowo do oczu lub uszu. Działanie, wskazania i przeciwwskazania
- Gronkowiec złocisty – co to za choroba i jak ją leczyć?
- Ból gardła i ucha przy przełykaniu śliny
