Badania

Bilirubina całkowita, pośrednia i bezpośrednia. Sprawdź, czym jest bilirubina i co oznacza jej podwyższony poziom

Bilirubina całkowita, pośrednia i bezpośrednia. Sprawdź, czym jest bilirubina i co oznacza jej podwyższony poziom

Bilirubina całkowita jest produktem rozpadu krwinek czerwonych. Badanie stężenia bilirubiny odgrywa ważną rolę w diagnozowaniu wielu chorób. Sprawdź, czym dokładnie jest ten cenny barwnik i jakie choroby może zwiastować nieprawidłowy poziom bilirubiny!

Choroby są nieodłącznym elementem codziennego życia. W wielu przypadkach dzięki badaniom laboratoryjnym ludzie są w stanie szybko i skutecznie zauważyć zaburzenia toczące się w organizmie i zdiagnozować problem. Jednym z istotnych parametrów, które mogą świadczyć o nieprawidłowościach, jest bilirubina całkowita. Jest ona szczególnie przydatna w rozpoznawaniu chorób wątroby, dróg żółciowych i zespołów hemolitycznych. Jakie stężenie bilirubiny we krwi jest prawidłowe? Co oznacza bilirubina w moczu? Na czym polega badanie bilirubiny? Znajdź odpowiedzi na te i inne pytania w naszym artykule!

Czym jest bilirubina pośrednia i bezpośrednia?

Bilirubina jest produktem rozpadu hemu, który jest składnikiem hemoglobiny. Hem odbywa drogę do osocza, gdzie łączy się z krwią i wędruje do wątroby. W wątrobie ulega serii przemian i jako bilirubina zostaje wydalony do woreczka żółciowego. Produkty przemiany bilirubiny nadają stolcowi brązową barwę, a moczowi – żółtą. Bilirubina rozkłada się w układzie siateczkowo-śródbłonkowym, który ulokowany jest wątrobie i śledzionie. Bilirubina pośrednia i bezpośrednia tworzy bilirubinę całkowitą.

Bilirubina pośrednia

Bilirubina wolna (pośrednia, niesprzężona) jest nierozpuszczaną frakcją bilirubiny. Występuje w krwi w połączeniu z albuminą. Związek wykazuje zdolność do przenikania łożyska i bariery krew-mózg. Bilirubina pośrednia nie przechodzi do moczu. Wzrost stężenia bilirubiny pośredniej świadczy o:

  • przekroczonej zdolności wątroby do estryfikacji bilirubiny;
  • zaburzeniach wchłaniania bilirubiny do hepatocytów;
  • zaburzeniach sprzęgania z kwasem glukuronowym w niedoborach enzymatycznych.

Prawidłowy poziom bilirubiny niesprzężonej wynosi od 0,2 mg/dl do 0,7 mg/dl.

Bilirubina bezpośrednia

Bilirubina związana (bezpośrednia, sprzężona) jest wyodrębnioną częścią bilirubiny powstałą w wyniku estryfikacji w hepatocytach pod wpływem transferazy glukuronowej. Jest rozpuszczalna w wodzie i fizjologicznie wydalana do żółci. Dzięki enzymom bakteryjnym w jelicie ulega przemianie w urobilinogen i sterkobilinogen. Jest przydatna w różnicowaniu żółtaczek. Podwyższone stężenie bilirubiny sprzężonej może wynikać z różnych przypadłości, takich jak:

  • cholestaza wewnątrzwątrobowa;
  • cholestaza zewnątrzwątrobowa;
  • uszkodzenie wątroby.

Prawidłowe stężenie bilirubiny związanej wynosi od 0,1 mg/dl do 0,3 mg/dl.

Bilirubina całkowita – prawidłowe stężenie bilirubiny u dzieci i dorosłych

Bilirubina jest jednym z najbardziej istotnych antyoksydantów, które występują w osoczu krwi i błonach komórkowych. Antyoksydanty pełnią niezwykle ważną rolę w organizmie człowieka. Hamują procesy utleniania innych składników i wspierają mechanizmy obronne organizmu. Bilirubina całkowita jest sumą bilirubiny wolnej i związanej. Normy prawidłowego stężenia całkowitego związku mogą różnić się pomiędzy poszczególnymi laboratoriami. Najczęściej jednak kształtują się na poziomie od 0,3 mg/dl do 1,1 mg/dl dla osób dorosłych. W przypadku kobiet ciężarnych oraz noworodków obowiązują inne wartości.

Kiedy oznaczyć poziom bilirubiny? Wskazania do badania

Istnieją pewne objawy, które powinny skłonić do wykonania diagnostyki w kierunku bilirubiny. Należą do nich m.in.:

  • zażółcenie skóry i oczu;
  • bóle brzucha;
  • ciemna barwa moczu;
  • zmiana koloru stolca;
  • anemia.

Oznaczenie poziomu bilirubiny całkowitej powinno również zostać wykonane w przypadku podejrzenia:

  • wirusowego zapalenia wątroby;
  • zaburzeń funkcjonowania wątroby i trzustki;
  • zatrucia grzybami, lekami czy używkami;
  • chorób pęcherzyka żółciowego i kolki żółciowej;
  • chorób związanych z przyspieszonym rozpadem krwinek czerwonych.

Badanie poziomu bilirubiny przydatne jest również w ocenie funkcji wątroby.

Jak wykonać badanie bilirubiny?

Stężenie bilirubiny całkowitej sprawdza się w badaniu krwi. Do wykonania badania należy zachować 8-godzinną przerwę w spożywaniu posiłków. Konieczne jest pobranie krwi z żyły łokciowej. Warto dodatkowo wykonać pełną morfologię krwi dla dokładniejszego obrazu stanu zdrowia. Dobrze jest także sprawdzić obecność bilirubiny w moczu.

Co oznacza niski poziom bilirubiny?

Zbyt mała ilość bilirubiny nie ma znaczenia klinicznego i występuje niezwykle rzadko. Może być oznaką sarkoidozy, czyli choroby układu odpornościowego.

Wysoka bilirubina u pacjenta – czym jest hiperbilirubinemia?

Wysokie stężenie bilirubiny całkowitej we krwi nosi nazwę hiperbilirubinemii. Może ono wynikać z niewydolności uszkodzonych komórek wątroby do wydalania bilirubiny powstającej w ilości prawidłowej. Podwyższony poziom bilirubiny całkowitej może oznaczać także szereg chorób i zaburzeń. W celu ustalenia przyczyny zbyt wysokiego poziomu bilirubiny powinna zostać przeprowadzona dalsza diagnostyka.

Podwyższona bilirubina całkowita a zespół Gilberta

Jedną z najbardziej znanych przypadłości, powodującą podwyższony poziom bilirubiny, jest zespół Gilberta. To genetyczna choroba metaboliczna. Związana jest z zaburzeniem sprzęgania bilirubiny z glukuronianem w wątrobie. Wzrost stężenia bilirubiny całkowitej w surowicy może oznaczać również:

  • zespół Criglera-Najjara;
  • zastój żółci w wątrobie;
  • zespół Dubina-Johnsona;
  • masywną hemolizę erytrocytów;
  • marskość wątroby;
  • niedrożność przewodów żółciowych.

Co oznacza bilirubina w moczu?

W wyniku przemian hemu powstaje bilirubina. Z wątroby bilirubina zostaje wydalona do woreczka żółciowego. Miejscem rozkładu bilirubiny jest układ siateczkowo-śródbłonkowy. Związek nie powinien więc być obecny w moczu. Wykrycie bilirubiny w moczu świadczyć o:

  • zablokowanych przewodach żółciowych w wątrobie lub poza nią;
  • zapaleniu lub uszkodzeniu wątroby o różnym podłożu.

Poziom bilirubiny u noworodków

Wysokie stężenie związku u noworodków jest naturalnym stanem. Normy obowiązujące to:

  • 1. doba życia – do 0,4 mg/dl;
  • 3. doba życia – do 10 mg/dl;
  • do 1. miesiąca życia – do 1 mg/dl.

Silna i nieprzemijająca żółtaczka u nowo narodzonego dziecka może być jednak niebezpieczna i prowadzić do różnych powikłań. Aby obniżyć poziom bilirubiny, stosowana jest fototerapia, czyli terapia światłem. Wskazaniem do terapii jest:

  • niska masa urodzeniowa;
  • wcześniactwo;
  • stężenie bilirubiny wolnej od 16 do 18 mg/dl.

Bilirubina jest bardzo ważnym związkiem w organizmie każdego człowieka. Nieprawidłowy poziom może świadczyć o zaburzeniach i chorobach. Warto regularnie oznaczać stężenie bilirubiny. W razie wystąpienia zażółcenia skóry i spojówek należy natychmiast udać się do lekarza w celu przeprowadzenia diagnostyki.


Zobacz też:
Archiwum: maj 2024