Czy twoje dziecko zaczęło nagle przeklinać? Być może czasem zachowuje się nienaturalnie głośno lub nerwowo powtarza niektóre słowa lub czynności? Co prawda podobne zjawiska zachodzą przy wzmożonym stresie lub po prostu towarzyszą burzliwemu dojrzewaniu, jednak może to być też syndrom Touretta. Dowiedz się, czym charakteryzuje się to schorzenie, aby odpowiednio wcześnie je wykryć i rozpocząć stosowne leczenie.
Syndrom Touretta – co to jest? Charakterystyka i przebieg choroby
Choroba ta wzięła swoją nazwę od nazwiska Georgesa Gillesa de la Tourette. Ten francuski neurolog jako pierwszy opisał to zjawisko w 1885 roku. Choć jej dokładne pochodzenie nie jest do końca znane, wiadomo o niej kilka rzeczy. Charakter zespołu Touretta może zmieniać się w przeciągu życia chorego. Nie jest to choroba w jakikolwiek sposób zakaźna.
Syndrom Touretta najczęściej uaktywnia się około 7. roku życia.
Częstość występowania
Przeważnie można go zdiagnozować pomiędzy 2. a 15. rokiem życia dziecka. Aż trzykrotnie częściej diagnozuje się go u chłopców niż dziewczynek. Największe nasilenie obserwuje się zwykle podczas okresu dojrzewania młodzieży. W dorosłym życiu może dojść do czasowych remisji, lecz nie całkowitego wyleczenia.
Statystycznie zespół Touretta dotyka około 4,3 osób na 10 tysięcy. Wśród dzieci częstotliwość występowania jest większa – wynosi mniej więcej 1–10/1000. Przypadki zachorowań odnotowywane są na całym świecie.
Typowe objawy
Potocznie znana jest też jako choroba przeklinania. Nie jest to jednak określenie w pełni trafne. Przeklinanie nie jest wcale warunkiem koniecznym do zdiagnozowania zespołu Touretta. Przeciwnie – zaledwie 10% chorych jednocześnie cierpi na koprolalię, czyli wykrzykiwanie przekleństw. Główną przyczyną funkcjonowania takiego stereotypu jest przekaz medialny. W większości przypadków, zespół Touretta ograniczony jest tików motorycznych i ruchowych o umiarkowanym nasileniu.
Tzw. choroba przeklinania – objawy
Podstawowymi, głównymi objawami syndromu Touretta są tiki. Nazywa się tak niekontrolowane ruchy ciała lub wydawanie dźwięków. Mogą one występować pojedynczo lub mnogo. Chory nie ma żadnego panowania nad częstotliwością ani rodzajem tików. Na początku rozwoju choroby tiki występują w formie łagodnej i zdarzają się dość rzadko. Najczęściej należą do nich:
- częste, gwałtowne mruganie oczami – jest to charakterystyczny objaw Touretta, często występuje jako jeden z pierwszych;
- ruchy ramion i rąk;
- poruszanie (kiwanie) głową;
- grymasy i wykrzywianie ust;
- pochrząkiwania;
- mlaskanie.
W cięższych przypadkach zauważa się też tiki złożone. Może to być cokolwiek, począwszy od drgnięć kolan, szarpanie tułowiem, gwałtowne unoszenie rąk w górę, niekontrolowany kaszel, kręcenie się w kółko, wypowiadanie bezsensownych wyrazów, czy też dotykanie siebie lub innych.
Do pozostałych objawów należą:
- nerwowe zachowanie;
- powtarzanie tej samej czynności;
- problemy z koncentracją, skupieniem myśli i nauką;
- nadpobudliwość;
- brak reagowania na uwagi lub polecenia;
- występowanie tików przynajmniej przez rok.
Ostatni z wymienionych objawów jest tu bardzo ważny. Pozwala bowiem odróżnić syndrom Touretta od tików nabytych. Te mogą powstać spowodowane różnymi traumatycznymi lub stresującymi przeżyciami i można się ich pozbyć. Natomiast zespół Touretta jest wrodzony i nieuleczalny. Przeważnie jednak nasilenie tików jest na tyle niewielkie, że wcale nie uniemożliwia choremu normalnego funkcjonowania.
Co ze stereotypowym przeklinaniem? Syndrom Touretta jest znacznie bardziej złożony niż sama koprolalia. Oczywiście zdarzają się jednak przypadki patologicznej, niekontrolowanej potrzeby wypowiadania niecenzuralnych zdań lub słów. Objaw ten znacznie utrudnia choremu normalną komunikację z otoczeniem.
Zespół Touretta – przyczyny
Dokładne pochodzenie choroby niestety nie zostało do tej pory określone. Jest to organiczne schorzenie mózgu, które często występuje rodzinnie. Jednak dokładne zmiany genetyczne, które odpowiadają za pojawienie się syndromu Touretta, nie zostały sprecyzowane. Niektórzy naukowcy tłumaczą to schorzenie zaburzeniami w metabolizmie neuroprzekaźników w mózgu – dopaminy i serotoniny.
Koprolalia – leczenie
Rozpoznanie zespołu Touretta raczej nie jest trudne. W przypadku podejrzeń obecności choroby należy udać się do lekarza rodzinnego lub neurologa. Lekarz postawi diagnozę i dobierze dalsze postępowanie.
Jak leczyć zespół Touretta i czy jest to w ogóle możliwe? Jest to choroba genetyczna o podłożu neurologicznym i charakterze nieuleczalnym. Jeśli ktoś z twoich bliskich ma zdiagnozowany zespół Touretta, na tiki najlepiej w żaden sposób nie reagować. Nie oznacza to jednak, że powinno się całkowicie ignorować schorzenie.
Syndrom Touretta może też powodować następujące dolegliwości:
- problemy z zasypianiem i wysypianiem się;
- depresja;
- ADHD;
- zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne.
Leczenie koprolalii i zespołu Touretta polega przede wszystkim na stosowaniu odpowiednich leków, psychoterapii i terapii behawioralnej. Do środków farmakologicznych, które mogą pomóc, zalicza się przede wszystkim blokery receptorów D2. W wyjątkowo ciężkich sytuacjach czasem w leczeniu stosuje się głęboką stymulację mózgu.
Jak zachowywać się przy chorym na syndrom Touretta?
Jak już wspomnieliśmy, tiki w tej chorobie są całkowicie niekontrolowane. Nie powinno się więc w żaden sposób reagować na ich występowanie. Wszelkie prośby czy groźby w stronę chorego są całkowicie niewskazane. Mogą one przynieść skutek odwrotny do zamierzonego, ponieważ stres będzie tylko nasilał objawy. W Polsce od 1997 roku funkcjonuje Stowarzyszenie Syndrom Tourette’a, które zajmuje się wspieraniem chorych i ich rodzin.
Jak widzisz, jest to choroba bardziej skomplikowana niż wykrzykiwanie przekleństw. Choć syndrom Touretta jest chorobą nieuleczalną, należy pamiętać, że nie jest też zaraźliwa, a w wielu przypadkach da się z nią normalnie funkcjonować. Warto zastosować odpowiednie leczenie, które złagodzi objawy i ewentualnie zmieni je na bardziej akceptowalne społecznie.
Zobacz też:
- Nerwowe tiki, wykrzykiwanie słów i podniesiony głos, czyli Zespół Tourette’a
- Syndrom Marfana – codzienność z chorobą. Jak objawia się zespół Marfana i czy można go leczyć?
- Syndrom Raynauda – co może oznaczać nagłe blednięcie palców u rąk lub stóp? Poznaj objawy i przyczyny zespołu Raynauda
- Syndrom obcej ręki, czyli kiedy moja ręka nie należy do mnie – zaburzenie na granicy szaleństwa
- Syndrom niespokojnych nóg – jak rozpoznać tę chorobę?
- Syndrom śpiącej królewny – czy można spać przez kilka miesięcy? Poznaj zespół Kleinego-Levina
- Syndrom zachodzącego słońca – kiedy udać się do lekarza?
- Syndrom Pataua, czyli trisomia chromosomu 13. – jedna z najcięższych wad wrodzonych
