Padaczka to choroba związana z zaburzeniami neurologicznymi, w której dochodzi do krótkotrwałej niesprawności mózgu. Objawia się nagłymi napadami i wstrząsami połączonymi z utratą świadomości. Zobacz, co należy wiedzieć o tej chorobie i jakie działania podjąć w przypadku wystąpienia napadu epilepsji!
Padaczka to schorzenie neurologiczne związane z nieprawidłową aktywnością elektryczną mózgu. Jest to jedno z najczęściej występujących zaburzeń neurologicznych. Na świecie jest obecnie ponad 50 milionów osób chorujących na epilepsję. Szacuje się, że w Polsce jest około 300 tysięcy chorych, a każdego roku przybywa około 27 tysięcy. Liczba chorych na świecie wciąż wzrasta. Padaczka jest szczególnie częsta wśród dzieci, 75% przypadków zachorowań dotyczy osób przed 19. rokiem życia. Zdarza się, że epilepsja występuje jeszcze przed pierwszymi urodzinami dziecka. Za padaczkę w niektórych przypadkach kwestie genetyczne, ale w większości przypadków przyczyny nie są zidentyfikowane.
Czym jest padaczka?
Padaczka to choroba neurologiczna, która polega na zaburzeniu funkcji elektrycznej mózgu. Dotyczy ona komunikacji między neuronami i w zależności od miejsca i rozległości dysfunkcji może w różny sposób się manifestować. Najbardziej rozpoznawalnym objawem napadu padaczkowego są drgawki połączone z utratą świadomości. Choroba może jednak mieć także inne objawy:
- ruchowe;
- czuciowe;
- zmysłowe.
W czasie napadu pacjent może mieć także zaburzenia zachowania i kontaktu, czyli napady nieświadomości. Objawy ruchowe i czuciowe mogą dotyczyć jednej kończyny, ale również całego ciała. Najbardziej rozpoznawalnym objawem padaczki jest napad toniczno-kloniczny. Podczas jego trwania dochodzi do utraty przytomności, wyprężenia ciała i wzrostu napięcia mięśni. Może pojawić się także ślinienie, czyli tak zwana „piana z ust”. Podczas napadu chory może przegryźć sobie język. Pacjent po napadzie może być senny oraz rozkojarzony.
Co jest przyczyną padaczki?
Padaczka może ujawnić się w każdym wieku, ale najczęściej pojawia się u noworodków oraz u osób starszych. Przyczyn padaczki jest bardzo dużo. ale wiele przypadków ma wciąż nieznaną przyczynę. Wśród znanych przyczyn padaczki można wymienić:
- genetykę, czyli mutacje w określonych genach;
- problemy strukturalne mózgu. U noworodków mogło dojść do wylewu krwi do mózgu w okresie ciąży. W późniejszym okresie padaczka może być związane z guzem mózgu oraz zmianami pourazowymi;
- powikłania związane z zakażeniami. Padaczka może rozwinąć się w czasie AIDS i zapalenia opon mózgowych oraz zapalenia mózgu;
- padaczka może zostać wywołana przez wady rozwojowe u niemowląt oraz noworodków;
- przyczyną padaczki mogą być choroby neurozwyrodnieniowe, takie jak Alzheimer;
- do padaczki mogą doprowadzić zmiany naczyniowe wrodzone oraz nabyte w wyniku udaru krwotocznego lub niedokrwiennego.
Jak diagnozowana jest padaczka?
Rozpoznaniem padaczki zajmuje się lekarz neurolog, u dzieci jest to neurolog dziecięcy. Na początku przeprowadzany jest wywiad z pacjentem oraz osobami, które były świadkami napadu. Ważne jest ustalenie przebiegu wydarzeń, wtedy lekarz będzie miał lepszy pogląd na całą sytuację i mógł przeprowadzić odpowiednią diagnostykę. Później przeprowadza się badanie neurologiczne. Często przeprowadza się także EEG oraz tomografię komputerową i rezonans magnetyczny mózgu. Nie każdy zdarzenie napadowe musi od razu być padaczką. Istnieje wiele schorzeń, które mogą wywołać podobne objawy, wśród nich można wymienić drgawki gorączkowe, zaburzenia elektrolitowe, hiperglikemię i urazy głowy. Padaczkę może wywołać także nadmierne spożycie alkoholu.
Objawy padaczki
Wśród napadów drgawkowych charakterystycznych dla padaczki można wyróżnić:
- napad duży, czyli napad toniczno-kloniczny, w czasie jego trwania pacjent traci przytomność, jego mięśnie są silnie napięte, a głowa ucieka do tyłu. W czasie tego napadu pacjent nie oddycha, może dojść do przegryzienia języka;
- napad mały, w którego czasie pacjent zastyga w bezruchu i traci kontakt z otoczeniem;
- napad miokloniczny, który charakteryzuje się skurczami mięśni, w czasie jego trwania chory jest przytomny;
- napady atoniczne, w którym dochodzi do utraty przytomności oraz zwiotczenia mięśni i w efekcie do upadku.
Jeżeli napad padaczkowy trwa dłużej niż 30 minut lub napady występują jeden po drugim, to jest to niebezpieczna sytuacja. Mózg w czasie ataku jest niedotleniony i dochodzi do jego obrzęku, co może doprowadzić do zgonu. Zwykłe napady nie zagrażają bezpośrednio życiu pacjenta, gorzej może być, kiedy zdarzą się one w trakcie jazdy samochodem lub w trakcie kąpieli.
Jak pomóc w trakcie napadu padaczki?
Ważna jest tutaj umiejętność rozpoznania pierwszych sygnałów, które świadczą o zbliżającym się napadzie padaczkowym. Przed jego wystąpieniem pojawiają się:
- nagłe bóle brzucha;
- nagłe bóle głowy;
- wymioty;
- uczucie mrowienie niektórych części ciała.
Te objawy występują na chwilę przed napadem, po ich wystąpieniu należy jak najszybciej usunąć z otoczenia chorego niebezpieczne przedmioty, które mogłyby być groźne podczas niekontrolowanych drgawek. Następnie trzeba jak najszybciej złagodzić ewentualny upadek epileptyka, najlepiej położyć go na plecach i wysunąć dolną szczękę ku górze, co może sprawić trudność ze względu na szczękościsk. Choremu trzeba będzie podłożyć coś miękkiego pod głowę, może to być zwinięta część garderoby. Należy również rozluźnić ubranie chorego. Ważną informacją jest to, że nie wolno na siłę otwierać ust chorego, ponieważ może to doprowadzić do wyłamania zębów i urazów jamy ustnej. Po zakończonym ataku trzeba ułożyć chorego w bezpiecznej pozycji bocznej.
Po ataku z ust chorego będzie wydzielała się ślina, a pozycja boczna pomoże w swobodnym jej odpływie. Choremu nie należy podawać żadnych płynów i pokarmów, dopóki nie odzyska przytomności, ponieważ łatwo można doprowadzić do zachłyśnięcia. Po obudzeniu należy uważnie obserwować epileptyka, ponieważ może dojść do kolejnego ataku.
Podczas ataku padaczki nie należy próbować zatrzymywać ruchów automatycznych pacjenta, ani próbować go przebudzić. Należy po prostu usunąć przedmioty, które mogą doprowadzić do zranienia. W czasie napadu nie wolno wpadać w panikę, a po przebudzeniu być dla chorego wyrozumiałym i miłym, dzięki temu szybciej wróci on do pełnej przytomność.
Trzeba pamiętać, że stany padaczkowe występujące seryjnie w odstępach od 5 do 10 minut bez odzyskania przytomności mogą doprowadzić do zagrożenia życia pacjenta. Wtedy należy jak najszybciej wezwać karetkę, ponieważ chory będzie potrzebował pilnej hospitalizacji.
Leczenie padaczki
Leczenie ma pomóc choremu na padaczkę normalnie funkcjonować w życiu codziennym. Najważniejsze jest więc złagodzenie napadów lub sprawienie, by całkowicie znikły. Preparaty przeciwpadaczkowe działają na dwa sposoby:
- podnoszą próg drgawkowy;
- ograniczają rozprzestrzenianie się odogniskowych wyładować na inne obszary mózgu, dzięki temu nie będzie wtórnego wyładowania, które charakteryzuje się drgawkami toniczno-klonicznymi.
Lek na padaczkę jest wybierany przez lekarze specjalistę w zależności od rodzaju napadu padaczkowego. Jeżeli lek nie przyniesie spodziewanych rezultatów, to podany będzie kolejny. Leki muszą być przyjmowane w określonych porach i dawkach. Leki o przedłużonym działaniu powinny być stosowane co 12 godzin. Wynik leczenia w dużym stopniu jest zależny od przyjmowania leku zgodnie z zaleceniami. W Polsce leczenie padaczki uniemożliwia indywidualne leczenie. Leki refundowane to tylko cztery substancje, które powodują duże działania niepożądane.
Około 10% pacjentów nie reaguje na leki przeciwpadaczkowe. W tym wypadku niezbędne będzie leczenie neurochirurgiczne. Polega ono na zabiegach w tkance mózgowej, by zmniejszyć częstość napadów lub doprowadzić ich charakter do mniej uciążliwego poziomu. Nie ma całkowitej pewności, że zabieg będzie skuteczny i uwolni pacjenta od napadów. Obecnie stosowaną metodą jest stymulacja nerwu błędnego, która polega na wszczepieniu pod lewy obojczyk specjalnego stymulatora. Hamuje on czynność napadową mózgu i wygląda podobnie do rozrusznika serca. Pacjent może za pomocą magnesu uruchomić stabilizator, kiedy czuje, że zbliża się napad. Ta metoda jest skuteczna, ale jednocześnie bardzo droga.
W leczeniu padaczki stosuje się również:
- Loboektomię skroniową i resekcję pozaskorniowe;
- przecięcie ciała modzelowatego;
- usunięcie jednej półkuli mózgu w ciężkich napadach.
Padaczka jest chorobą, którą można leczyć i sprawić, by pacjent mógł normalnie funkcjonować. Ważne jest tutaj jednak odpowiednie przyjmowanie leków i wizyty u lekarza, który będzie przekazywał pacjentowi zalecenia. Istotną rzeczą jest odpowiednia edukacja pacjenta i jego bliskich w kwestii działań, jakie powinny być podjęte podczas ataku padaczkowego.
Zobacz też:
- Drgawki gorączkowe u dzieci: diagnostyka, objawy, leczenie. Czy dotykają dorosłych?
- Syndrom Alicji w Krainie Czarów – gdy rzeczywistość nie jest taka, jak Ci się wydaje…
- Atak paniki – jak możesz mu zaradzić?
- Syndrom odstawienia alkoholu – co warto o nim wiedzieć?
- Flumazenil – zastosowanie i środki ostrożności. Co warto wiedzieć o tym leku?
- Klasterowy ból głowy – jak radzić sobie z paraliżująco silnym bólem głowy?
- Fenazolina – zastosowanie, dawkowanie, skutki niepożądane. Co warto wiedzieć o tym leku?
- Clonazepam jako lek na padaczkę i inne zaburzenia neurologiczne. Jaką substancję czynną posiada i jak go dawkować?
