W dużym skrócie – laktaza to enzym, który umożliwia trawienie laktozy. Niedobór laktazy oznacza zatem, że nabiał nie zostaje prawidłowo strawiony. W efekcie pojawiają się wzdęcia, bóle brzucha i inne nieprzyjemne dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Przeważnie – choć nie zawsze – jest to problem wrodzony. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się, jak możesz sobie z nim radzić!
Nietolerancja mleka a stężenie laktazy w twoim organizmie
Aby zrozumieć znaczenie roli laktazy w organizmie, najpierw należy zdefiniować, czym jest laktoza. To jeden z węglowodanów złożonych, który składa się z dwóch cukrów – glukozy i galaktozy. To właśnie w takiej rozłożonej formie zostaje wchłonięta przez organizm i transportowana do wątroby. Jak zapewne wiesz, laktoza obecna jest w mleku i jego przetworach.
Co to jest laktaza i czym skutkuje jej niedobór?
Laktaza to natomiast enzym wytwarzany naturalnie przez organizm ludzki, a dokładniej – przez nabłonek jelita cienkiego. Jest on absolutnie niezbędny dla prawidłowego trawienia laktozy, czyli składnika produktów mlecznych. Niedobór laktazy uniemożliwia lub utrudnia trawienie tej substancji i rozłożenie jej do cukrów prostych. W efekcie laktoza spożyta wraz z nabiałem pozostaje w przewodzie pokarmowym – w swojej nierozłożonej formie. Skutkuje to różnymi problemami z florą jelitową.
Wrodzona nietolerancja laktozy i inne przyczyny tego problemu
Najczęstszym powodem nietrawienia laktozy jest wrodzony niedobór laktazy. Specjalistyczny termin, którym określa się ten problem, to alaktazja. Choroba o wrodzonym podłożu zwykle zaczyna się objawiać około 2. roku życia lub wcześniej. Aktywność laktazy zaczyna się zmniejszać i ostatecznie osiąga maksymalnie 5% swojego potencjału.
Hipolaktazja, czyli kolejna przyczyna nietolerancji laktozy
Kolejnym rodzajem opisywanego niedoboru jest hipolaktazja dorosłych. To tzw. choroba dziedziczona autosomalnie recesywnie, a jej objawy można czasem zauważyć we wczesnym wieku. Jednak najczęściej daje o sobie znać dopiero w późniejszych latach życia – mowa wtedy o niedoborze laktazy u dorosłych. Hipolaktazja to najczęściej spotykana forma nietolerancji nabiału.
Wtórna nietolerancja laktozy
Nietolerancja wtórna, jak łatwo się domyślić, jest problemem nabytym, a nie wrodzonym. Pojawia się na skutek jakiegoś uszkodzenia błony śluzowej jelita cienkiego. Niedobór laktazy, który jej towarzyszy, może mieć charakter przejściowy lub trwały. Rodzaj i stopień zaawansowania uszkodzeń determinują to, jak długo problem się utrzymuje.
Warto też przy tym zaznaczyć, że wraz z wiekiem organizm produkuje coraz mniejsze ilości tego enzymu. Nietolerancja mleka jest więc problemem, który może się pogłębiać lub pojawić się dopiero w późnym wieku.
Objawy uczulenia na laktozę
W zdrowym organizmie nabiał trawiony jest w jelicie cienkim. To właśnie tam znajduje się enzym odpowiedzialny za jego rozkładanie. Jeśli masz niedobór laktazy, spożywana wraz z pożywieniem laktoza trafia w całości do jelita grubego. Tam staje się pożywką dla bakterii znajdujących się w mikroflorze jelitowej, które w wyniku reakcji z laktozą, zaczynają fermentować, co może mieć nieprzyjemne skutki.
Jak rozpoznać uczulenie na laktozę?
Wspomniany proces skutkuje wytworzeniem się dużej ilości gazów. Pod jego wpływem zmienia się pH zawartości jelit i ciśnienie osmotyczne. Pojawiają się dość łatwo rozpoznawalne objawy uczulenia na laktozę:
- wzdęcia;
- dyskomfort w jamie brzusznej;
- gazy;
- ból brzucha;
- nasilenie perystaltyki jelit;
- biegunka.
Symptomy można zauważyć po około 1-3 godzinach od czasu spożycia posiłku z nabiałem. Nasilenie objawów zależy przede wszystkim od ilości wprowadzonej do organizmu laktozy i dokładnego stężenia laktazy w twoim organizmie.
Niedobór laktazy u dorosłych – czego nie możesz jeść?
Laktoza znajduje się oczywiście w mleku. Jeżeli niedobór laktazy nie jest zbyt zaawansowany, być może wystarczy, że zrezygnujesz tylko z tego produktu. Laktozę częściowo rozłożoną zawierają też przetwory mleczne, wśród których można wymienić:
- jogurty;
- sery;
- lody;
- kefiry;
- śmietanę;
- maślankę.
Z czego jeszcze trzeba czasem zrezygnować przy niedoborze laktazy?
Okazuje się jednak, że na tym problem wcale się nie kończy. Niedobór laktazy może też uniemożliwiać ci trawienie innych produktów spożywczych, a nawet leków. Przykładowe produkty, które trzeba wyłączyć z diety, to:
- czekolada;
- chleb;
- wyroby mięsne.
Nietrawienie laktozy – jak leczyć?
Najlepszym rozwiązaniem przy niedoborze laktazy jest całkowite unikanie mleka, jego przetworów i wszelkich produktów zawierających laktozę. Na szczęście obecnie istnieje jednak wiele zamienników bez laktozy – o niemalże identycznym smaku.
Aby złagodzić objawy uczulenia na laktozę możesz też sięgnąć po tabletki z laktazą. Taki suplement diety dostarczy tego enzymu do twojego organizmu. Wystarczy go zażyć po posiłku z nabiałem, aby zapobiec gromadzeniu się laktozy.
Nietolerancja mleka i jego przetworów to problem, który dotyka dość spory odsetek społeczeństwa. Jeżeli cierpisz na któreś z wymienionych objawów, upewnij się, czy to właśnie ta przypadłość. Porozmawiaj ze swoim lekarzem o możliwie najlepszym działaniu w twoim przypadku. Być może konieczna będzie modyfikacja codziennego menu. Z tym problemem da się jednak funkcjonować!
Zobacz też:
- Niedobór wapnia – jakie są jego objawy i skutki? Dowiedz się, jak im skutecznie zapobiegać
- Jak przebiega trawienie białek w przewodzie pokarmowym?
- Dbasz o zęby i prawidłową dietę? Sprawdź, czy grozi ci niedobór fluoru
- Niedobór witaminy B – objawy. Jakie produkty muszą znaleźć się w twojej diecie, by uniknąć skutków jej braku?
- Uważaj na te objawy – to może być niedobór elektrolitów!
- Czym grozi niedobór białka? Proteiny to główny budulec komórek – jak je uzupełniać?
- Jakie konsekwencje ma niedobór siarki w organizmie? Poznaj właściwości siarki
- Niedobór cynku – czy trzeba się tym martwić? Jaki wpływ na twoje ciało ma ten niepozorny pierwiastek?
